Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DzieciństwowWarszawieiSzkołaRealnawŁowiczu
żeńskie.Pierwszaznichmieściłasięwobszernymgmachupopijarskimna
rynku,drugazaś—wwynajętymdomuprywatnymprzyjednejzbocznych
ulicŁowicza
5
.WłaśniedoszkołymieszczącejsięwcentrumŁowiczauczęsz-
czalibraciaStarzyńscy,najpierwRoman,anastępnieMieczysławiStefan.
Pierwszelatadwudziestegostuleciabyłyokresemwzmożonejakcjirusyfika-
cyjnejwładzrosyjskich.Kurstwardejpolitykiantypolskiejnieominąłrównież
szkolnictwa.Językpolskistaranosięcałkowicieusunąćzmurówszkolnych.
„Ustanowionoszpiegówcelemśledzenia,czyktóryzuczniówniemówipo
polsku,czyprzypadkiemwdomunieuczysiędziejówojczystychiojczyste-
gojęzyka.Urządzanoniespodziewanewizytydomieszkańuczniów,agdy
udałosięprzechwycićchłopcaprzyniedozwolonejnauce,karanogobardzo
surowo.[…]Naukęjęzykapolskiegowprowadzononieobowiązkowowcią-
gudwóchgodzintygodniowo,sprowadzającjądotłumaczeniazpolskiego
narosyjski.PodczaswykładówhistoriizahaczanoodziejePolski,alepotoje-
dynie,byjeośmieszaćizohydzać.Większośćwypisówrosyjskichzawierałate
utworyliterackie,któreakcentowałyantypolskietendencje.Nietrudnowięc
sobiewyobrazić,cosiędziałowmłodychsercachpolskich”
6
.
Świadectwemnastrojówmłodzieżywobecrusyfikacyjnejpolitykiwładz
carskichsąwspomnieniabrataStefana,Romana,którywspominającłowicką
szkołę,prowadzonąprzezszczególniegorliwegowewprowadzaniuantypol-
skiegokursudyrektoraMikołajaAgapitowa,napisał:„Szkołarosyjskamiała,
wemnieodpoczątkuzdecydowanegowroga.Naogółzachowywałemsiędo-
brze,toteżnigdykaranyniebyłem.Raztylko«pedel»AleksanderAleksandro-
wiczMacenkoukarałmniegodzinąaresztuza«polskirazgaworwkoridorze»
(zarozmowępopolskunakorytarzu—P
.J.).WychowawcówswoichKricz-
ków,Czajków,Macenkównienawidziłem,niewyłączającnawetnauczycieli
językapolskiegoireligii.Językpolskipoczątkowowykładanybyłporosyjsku,
anauczycieluczącnaspisownistalewołał«pieriewodinarusskij»(tłumaczna
rosyjski—P
.J.),comniedopasjidoprowadzało.Nicwięcdziwnego,żenaukę
wszkoletraktowałemjakciężkieroboty.Kupowałemsobiepolskipodręczni-
kimatematykiinaukprzyrodniczychiwdomuprzyswajałemsobiepolską
terminologię.Zbibliotekszkolnejniekorzystałem,książekrosyjskichnieczy-
tałem”
7
.Swoistymantidotumnarusyfikacyjnądziałalnośćwładzszkolnych
byłoorganizowaniesięmłodzieżywkółkasamokształceniowe.
5
W
.Davison,PrzebiegstrajkuszkolnegowŁowiczu,w:Naszawalkaoszkołępolską1901–1917,t.I,War-
szawa1932,s.441.
6
C.Łagiewski,Zhistoriiwalkoszkolnictwopolskie,„Niepodległość”1930,t.II,z.2(4),s.215–216.
7
R.Starzyński,Czterylatawojny…,op.cit.,s.8–9.
17
