Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Lataszkolneimłodzieńcze(do1914r.)
„gorliwych”łamistrajkównabocznychuliczkachisiłąuprowadzaćwczasie
godzinszkolnychnaodległestancje.Strajkującyuczniowiezorganizowaliso-
biewłasnemiejscespotkań,zwane„Olimpem”,tworzącrodzajklubu,który
znajdowałsięwniezamieszkanymbudynkuwdawnymogrodzieklasztoru
bernardynek.„Tutaj—pisałM.M.Drozdowski—braciaStarzyńscyiichstraj-
kującykoledzymielidodyspozycjiczasopisma«Polak»,«Robotnik»,«Przegląd
Wszechpolski»,«Promień»iinneoraztajnąbibułę”
71
.
RolawstrajkuszkolnymStefanaStarzyńskiego,wówczasuczniaIklasy,
zracjiwiekubyłaograniczona.Zuczuciemrozczarowaniapolatachwspomi-
nałtamtenokres.„Zarównoja,jakimoikoledzyrówieśnicymieliśmyżaldo
starszych,żenasnieinformowaliiniedopuszczalidoakcjibiciaszybiwalki
złamistrajkami.Toteżzmuszenibyliśmyograniczyćsiędowłasnejkampanii
przeciwkolegomłamistrajkomznaszejklasy,cosięwyrażałobądźwsłow-
nych,bądźnawetwrękoczynnychpotyczkachulicznych,wraziespotkania”
72
.
Bojkotszkołyrosyjskiejzrodziłpotrzebęzapewnieniastrajkującejmłodzieży
możliwościnauki.„Trzebabyło—wspominałjedenzuczestnikówtamtych
wydarzeń—niemalzniczego,stworzyćdlanichnapoczekaniunielegalny
surogatpolskiejszkoły.Tymsurogatemstałysiętzw.komplety”
73
.
WŁowiczustarsiuczniowieprowadzili„komplety”wmłodszychkla-
sach.RomanStarzyński,wówczasuczeńklasyV
,prowadziłzajęciawklasieI,
gdziewśróduczniówbyłjegonajmłodszybratStefan.Natomiastdlastarszych
uczniówpowołanydlawsparciastrajkuKomitetRodzicielski,wskładktórego
wchodziłaichmatka:JadwigaStarzyńska,MariaPotocka,córkaprezydenta
Łowicza,MariaJeleniewska,dr.SzymonKarlsbadorazdrStanisławStanisław-
ski,któryzaangażowałstudentkęzGenewy,MarięGórską.Napotrzebytych
kółeksamokształceniowychczęśćmieszkańcówŁowiczaoddaładodyspozycji
swojemieszkania.OpróczStarzyńskichbyłytorodzinyBrzozowskich,Balce-
rów,Tarczyńskich,Oczykowskich,Goleszyńskich,Nowakowskich,Janiszew-
skich,Rychłowskich.Sytuacjatakatrwałapółrokuigdyniebyłonadzieina
zakończeniestrajku,KomitetRodzicielskipostanowiłsprowadzićnauczycie-
lizWarszawy.Bylitostudenci,awśródnichbyłMarianFalski,którytakopi-
sałpoczątkiswojepobytuwŁowiczu.„Domnie(pseudonimpartyjny«Ra-
fał»)iobywatelaKonradaSiwickiego(pseudonimpartyjny«Doktor»)zwrócił
sięzamieszkaływŁowiczutowarzyszzPPSJózefMoczulski(pseudonim«Ja-
dźwing»)zpropozycjązajęciasiękompletamiuczniowskimiszkółłowickich.
PoporozumieniuzkołemwychowańcówwWarszawie,wyjechaliśmyobaj
71
M.M.Drozdowski,Starzyński…,op.cit.,s.22.
72
Cytza:W.J.Wysocki,Starzyńscy…,op.cit.,s.21.
73
B.Nawroczyński,Słowowstępne,w:Naszawalkaoszkołępolską1901–1917,op.cit.,s.13.
32
