Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WybuchstrajkuszkolnegowWarszawiewstyczniu1905r.ijegoreperkusjewŁowiczu
strajkującejmłodzieży.WówczasJanuszSzymański,uczeńklasyVII,„rozpo-
cząłodczytywaćprzygotowanąuprzedniodeklaracjęprogramową,żądając
szkołypolskiej,wolnejodsystemupolicyjnego”
67
.Pełnytekstdeklaracji,na-
pisanejprzezłowickąmłodzież,brzmiałnastępująco:„Szkołanaszapowin-
nabyćpolską,tj.wykładyiadministracjawinnabyćprowadzonawjęzyku
polskim,winienbyćzupełniezniesionywszkolesystempolicyjny,doszkoły
winnibyćprzyjmowanisynowiewszystkichobywateli,bezróżnicywyzna-
nia,pochodzeniainarodowości,atakżebezprocentowychograniczeń,ża-
denuczeńniemożebyćwydalonyzpowoduosobistychprzekonańlubwy-
głaszanychzapatrywańpolitycznych,nietykalnośćuczniowskichmieszkań,
uczniowiemająprawoczytaćiprenumerowaćwszelkieksiążkiigazetywe
wszystkichjęzykach,swobodazebrań,korporacjiistowarzyszeń,autonomia
uczelniikontrolaspołeczeństwa,powszechnebezpłatnenauczanie.Dopó-
kiżądanianaszeniezostanąwypełnione,postanowiliśmynieuczęszczaćna
wykładydoszkoły”
68
.
PodczasodczytywaniatekstudeklaracjidyrektorAgapitow,gdyusły-
szałpolskijęzyk,zacząłkrzyczećizatykałsobieuszy.„Wtedytęsamąodezwę
—wspominałWacławDavison—próbowałodczytaćkolegaJ.Sokołowski.
DyrektorAgapitow,usłyszawszyżądaniepolskiejszkoły,straciłpanowanie
nadsobą,zacząłgrozićwojskiemipolicją,czymwywołałpłaczdzieciiszcze-
rąwesołośćwśródstarszychswychwychowanków.StrajkszkolnywŁowi-
czubyłfaktemdokonanym”
69
.Powypowiedzeniuposłuszeństwawładzom
szkolnymprzywódcyłowickiegostrajkustanęliprzedzadaniemnawiąza-
niałącznościzgłównymkomitetemstrajkowymwWarszawieorazstaralisię
zapobieczałamaniusięstrajkunamiejscu.DoWarszawywydelegowanizo-
staliLeonBlum,JerzyGozdowskiiWacławDavison.Ostatniznichpozostał
wWarszawiewcharakterzestałegodelegataiłącznika.Pozostalipowrócilido
Łowiczazzadaniempodtrzymaniaduchaoporuwśródmłodzieży.Wtymcelu
zorganizowanowalkęzłamistrajkami.„Rozpoczęłysiędnichmurneigórne
—wspominałRomanStarzyński—walczyliśmyz«łamistrajkami»,wybijali-
śmyszybytymobywatelom,którzyswedzieciposyłalidoszkoły,ażdopro-
wadziliśmydotego,żewszkolezostałookoło40uczniów,przeważnieRo-
sjan,aczęściowoŻydów”
70
.
Gdyopisanerepresjeniezniechęciłynielicznychuczniówuczęszczają-
cychwciążdoszkoły,strajkującamłodzieżstarałasięzatrzymywaćnajbardziej
67
W
.Davison,Przebiegstrajku…,op.cit.,s.443.
68
W
.J.Wysocki,Starzyńscy…,op.cit.,s.19.
69
W
.Davison,Przebiegstrajku…,op.cit.,s.443.
70
R.Starzyński,Czterylatawojny…,op.cit.,s.12.
31
