W obronie człowieka. Zarys antropologii filozoficznej Franciszka Gabryla (1866 - 1914)

Mikołaj Krasnodębski

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-66480-17-9

DOI:

Wydawnictwo:

Von Borowiecky

Rok wydania:

2020

Liczba stron:

411

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Krasnodębski, Mikołaj. W obronie człowieka. Zarys antropologii filozoficznej Franciszka Gabryla (1866 - 1914). Red. . : Von Borowiecky, 2020, 411 s. ISBN 978-83-66480-17-9

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Krasnodębski, M.

T1 W obronie człowieka. Zarys antropologii filozoficznej Franciszka Gabryla (1866 - 1914)

PB Von Borowiecky

YR 2020

SN 978-83-66480-17-9

Bibliografia BibTex:

@Book{ 226504, author = "Krasnodębski, Mikołaj", editor = "", title = "W obronie człowieka. Zarys antropologii filozoficznej Franciszka Gabryla (1866 - 1914)", publisher = "Von Borowiecky", year = "2020", address = "", isbn = "978-83-66480-17-9" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Krasnodębski, Mikołaj

ED -

TI - W obronie człowieka. Zarys antropologii filozoficznej Franciszka Gabryla (1866 - 1914)

PB - Von Borowiecky

CY -

PY - 2020

SN - 978-83-66480-17-9

ER -

Netografia (standard APA):

Krasnodębski, Mikołaj. W obronie człowieka. Zarys antropologii filozoficznej Franciszka Gabryla (1866 - 1914) [baza danych online] : Von Borowiecky, 2020 [dostęp: 24 08 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/w-obronie-czlowieka-zarys-antropologii-filozoficznej-franciszka-mikolaj-krasnodebski-226504.

Jak zauważyła w swej recenzji dr Teresa Stankiewicz, "w wieku XIX neoscholastyka weszła w polemikę i dyskurs z ówczesną filozofią. Wskazywała i krytykowała jej błędy stojąc na straży realizmu, obiektywizmu i realistycznej koncepcji człowieka. Jedn...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-66480-17-9

DOI:

Wydawnictwo:

Von Borowiecky

Rok wydania:

2020

Liczba stron:

411

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp5
1. Uzasadnienie tematu pracy6
1.1. Neoscholastyka – jej cele i metody8
1.2. Prekursorzy filozofii neoscholastycznej w Polsce10
1.3. Życiorys Franciszka Gabryla11
2. Stan badań17
3. Temat i cel pracy18
4. Metoda i struktura pracy20
Rozdział 1. Człowiek jako jedność duszy i ciała33
1.1. Substancjalne połączenie duszy i ciała34
1.1.1. Ujęcie monistyczne36
1.1.1.1. Monizm materialistyczny36
1.1.1.2. Paralelizm psychofizyczny37
1.1.1.3. Monizm idealistyczny38
1.1.2. Ujęcie dualistyczne40
1.1.3. Dusza i ciało jako jedna substancja43
1.1.4. Konsekwencje przyjęcia stanowiska Arystotelesa i Tomasza z Akwinu46
1.1.4.1. Jedna dusza – jedna forma substancjalna46
1.1.4.2. Dusza indywidualna (dyskusja z Awerroesem)47
1.2. Osobnik i osoba49
1.2.1. Rozumienie „pojęcia substancji”49
1.2.2. Osobnik jako zupełna substancja pierwsza53
1.2.3. Osoba jako suppositum rationale54
1.2.4. Krytyka błędnych koncepcji osoby59
1.3. Dusza jako substancja duchowa62
1.3.1. Istota duszy62
1.3.1.1. Krytyka stanowiska pozytywistów i materialistów ⁠[133]62
1.3.1.2. Wskazanie na pojęcie, istotę duszy jako substancji duchowej64
1.3.1.2.1. Władze duszy64
1.3.1.3. Pochodzenie duszy65
1.3.1.3.1. Hipoteza generacjonizmu66
1.3.1.3.2. Hipoteza preegzystencji dusz68
1.3.1.3.3. Hipoteza kreacjonizmu69
1.3.2. Nieśmiertelność duszy72
1.3.2.1. Dowód metafizyczny72
1.3.2.2. Dowód etyczny72
1.3.2.3. Dowód psychologiczny73
1.4. Istota i istnienie człowieka76
1.4.1. Istota77
1.4.2. Istnienie84
1.4.3. Różnica między istotą i istnieniem86
1.5. Przyczyny człowieka89
1.5.1. Przyczyna materialna91
1.5.2. Przyczyna formalna92
1.5.3. Przyczyna sprawcza93
1.5.3.1. Podział przyczyn sprawczych95
1.5.3.2. Zasada dostatecznego powodu i zasada przyczynowości96
1.5.4. Przyczyna celowa98
1.5.4.1. Zasada celowości100
1.5.4.2. Podział przyczyn celowych101
1.5.4.3. Zagadnienie „ordo”101
1.6. Podsumowanie103
Rozdział 2. Poznanie zmysłowe i umysłowe143
2.1. Zmysły jako źródło poznania144
2.1.1. Charakterystyka zmysłów zewnętrznych jako źródła poznania145
2.1.2. Przegląd stanowisk subiektywistycznych w teorii poznania zmysłowego145
2.1.3. Krytyka subiektywistycznych teorii poznania zmysłowego149
2.1.4. „Rozum wsparty na spostrzeżeniach zmysłów, może na pewno poznawać istnienie poszczególnych przedmiotów materjalnych oraz ich przypadłości”150
2.1.5. Obiektywistyczne teorie poznania na przykładzie umiarkowanego realizmu152
2.2. Świadomość jako źródło poznania154
2.2.1. Natura świadomości154
2.2.2. Rodzaje świadomości156
2.2.3. Świadomość jako sąd bezpośredni, koniecznie prawdziwy157
2.3. Wrażenie i wyobrażenie jako podstawa pojęć160
2.3.1. Wrażenie160
2.3.2. Wyobrażenie161
2.4. Natura pojęć163
2.4.1. Wyobrażenie a pojęcia163
2.4.2. Stanowiska referujące zagadnienie natury pojęć w ujęciu historycznym166
2.4.2.1. Stanowisko głoszące aprioryzm pojęć166
2.4.2.2. Stanowisko idealistyczne167
2.4.2.3. Stanowisko ontologiczne168
2.4.2.4. Stanowisko tradycjonalistów169
2.4.2.5. Stanowisko perypatetycko–scholastyczne170
2.4.3. Konsekwencje poznania umysłowego173
2.4.3.1. Abstrakcja, czyli „uogólnianie dalsze” pojęć173
2.4.3.2. Sąd175
2.4.3.3. Wnioskowanie176
2.4.3.4. Poznanie namysłowe177
2.4.3.5. Świadectwo178
2.5. Zakres poznania umysłowego (granice poznania)180
2.5.1. Ogólna charakterystyka granic poznania ludzkiego180
2.5.2. Progresyzm181
2.5.3.Stosunek rozumu do wiary185
2.6. Kryterium prawdy190
2.6.1. Zagadnienie prawdy190
2.6.1.1. Prawda logiczna190
2.6.1.2. Prawda moralna192
2.6.1.3. Prawda metafizyczna192
2.6.2. Stany umysłu194
2.6.2.1. Niewiadomość194
2.6.2.2. Powątpiewanie194
2.6.2.3. Mniemanie195
2.6.2.4. Pewność195
2.6.3. Kryteria tradycyjne i subiektywne196
2.6.4. Oczywistość jako najwyższe kryterium prawdy203
2.7. Podsumowanie206
Rozdział 3. Zagadnienie pożądania240
3.1. Pożądanie zmysłowe i umysłowe241
3.1.1. Związek poznania i pożądania241
3.1.2. Definicja pożądania242
3.1.2.1. Popędy i skłonności244
3.1.2.2. Żądze i ich skutki247
3.1.2.3. Namiętności252
3.1.3. Wola jako podstawa pożądania umysłowego253
3.1.3.1. Wola a pożądanie253
3.1.3.2. Zagadnienie wolności woli256
3.1.3.3. Kształtowanie się woli: nałóg, charakter, niemoc woli260
3.1.3.4. Temperament262
3.2. Natura i odmiany uczuć264
3.2.1. Określenie natury uczuć264
3.2.2. Podział uczuć267
3.2.2.1. Uczucia estetyczne268
3.2.2.2. Uczucia duchowe269
3.2.2.3. Afekty271
3.3. Podsumowanie273
Zakończenie286
Bibliografia296
Summary340
ANEKS Listy Franciszka Gabryla do Kazimierza Twardowskiego ze zbiorów Połączonych Bibliotek WFiS UW, IFiS PAN i PTF, udostępnione dzięki życzliwości prof. dr. hab. Jacka Jadackiego344
Indeks osobowy372
Inne pozycje410

doniemieckiegoidealizmuorazzpowoduostateczniejeszcze

nieukształtowejrodzimejterminologiifilozoficznej.

1.1.2.Ujęciedualistyczne

ZdaniemFranciszkaGabryla,różnicapomiędzydusząaciałemjest

takwielka,iżniemożnautożsamiaćtychdwóchelementów

strukturalnychbytu.Stądwhistoriifilozofiipojawiłosięujęcie

dualistyczne,wedługktóregoduszaiciałostanowiądwaodrębnebyty.

Należyjednakzwrócićuwagęnafakt,żeprzedstawicieledualizmu

bytowegowróżnysposóbcharakteryzowalistosunekduszyiciała.

GabrylwswojejPsychologiiomawianastępującychautorów:Platona,

Kartezjusza,Leibniza,Locke’a,Newtona,Clarke’a,M.Turnemina,

Storchenau,HerbartaiKapilę.

Podwpływemkoncepcjiorfickich⁠[34]Platonokreśliłczłowiekajako

duszęwładającąciałem.Wgtejkoncepcji,połączenieduszyzciałem

jestdladuszyniekorzystne,ponieważciałojestdlaniejwięzieniem

imogiłą.WdialoguFedonPlatonoznajmia,żeześmiercią

„oczyszczającą”zciałazaczynasiędopieroprawdziwe

życie⁠[35],wktórymsamibogowieprzyjmujączłowiekadoprawdziwej

wspólnotyżycia⁠[36].Natymjednakniekończysię„wędrówka”

nieśmiertelnejduszy.Duszapozostajebezciałatylkonaokres

10000lat,anastępniepowtórniełączysięzciałem.Motywwędrówki

duszmacharaktermoralnyimanaceluoczyszczenieduszyodtego,

cocielesneizmysłoweorazzbliżeniejejdoświataidei.Franciszek

Gabrylpotępiaplatońskąkoncepcjęreinkarnacji,gdyżjegozdaniem,

hipotezaowędrówceduszjestniezgodnazjednościąnaturyludzkiej

iniewyjaśniaobawyprzedśmiercią⁠[37].Ponadtokoncepcja

reinkarnacjijest„naukąniefilozoficzną”istądniepodleganaukowej

weryfikacji⁠[38].

Kartezjańskidualizmduszyiciałastałsięzkoleipunktemwyjścia

takichbłędówwfilozofiijak:panteistycznakoncepcjasubstancji

uSpinozy⁠[39]orazokazjonalizmuuMalebranche’a.Malebranche

uznał,żeaniduszaniewpływanaciało,aniciałoniewpływa

naduszę.Stądczynnik,którypowodujerelacjępomiędzysferą

duchowąasferącielesnączłowieka,powinienpochodzićspoza

strukturyczłowieka,czylijesttojakiśczynnikzewnętrzny.Tym

czynnikiemjestBóg,którypowodujeskutkiiduchowe,icielesne

Brak wyników

W obronie człowieka. Zarys antropologii filozoficznej Franciszka Gabryla (1866 - 1914)

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra