Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KIMJESTANTAGONISTA
cji,konstruującświatprzedstawionywswoichutworach,pozostała
otwarta.
Przypomnijmy,żekluczowezagadnieniaegzystencjalizmuwuję-
ciuSartre’a–zawartewdziełachBytinicość(1943)orazEgzystencja-
lizmjesthumanizmem(1946)–wyrosłyzprzekonania,żeistnieje
nieredukowalnaprzepaśćmiędzyintencjąarezultatem.Jestonawy-
razemkonfliktu,jakipowstajewzetknięciuzeświatemnieprzystają-
cymdopragnieńczłowieka32.Rozumianawtensposóbantynomia
ludzkiejświadomościstałasiędlaSartre’apodstawądostworzenia
koncepcjiegzystencjalizmuateistycznego.Dowodziwniej,żezna-
miennącechąrzeczywistościjestpodziałnadwarodzajebytów:
nbyt-w-sobie”oraznbyt-dla-siebie”.Pierwszyznichtoświatmaterii,
esencji,bytównieświadomych.Jestświatemprzygodnymiznajdujesię
pozaczasowością.Jakozamkniętacałośćnieodnosisiędosamegosie-
bieaniteżdoinnych.Potrzebujeingerencjiludzkiejświadomości,aby
nabraćrozpoznawalnegokształtuczywartości.nByt-dla-siebie”–ko-
lejnywyłonionyprzezSartre’a–toświategzystencji,któryprzynależy
doświataludzkiego.Tobytkonkretnyiświadomy,posiadającypewien
stosunekdowłasnegoistnienia.Stałymelementemtejświadomości
jestprzekonanieowystępowaniunicościzarównowobrębienbytu-
dla-siebie”,jakipozanim.WujęciuSartre’awszelkaświadomośćjest
32Informacjeoegzystencjalizmiewoparciuoźródła:J.Kossak,Klasyktra-
gicznegoheroizmu,wstępw:A.Camus,Eseje,wyb.itłum.J.Guze,Warszawa1971,
s.14,21-24;przedr.rozszerz.J.Kossak,Egzystencjalizmwfilozofiiiliteraturze,War-
szawa1971;S.Morawski,Wątkiegzystencjalistycznewpolskiejprozielattrzydziestych,
w:Problemyliteraturypolskiejlat1890-1939.SeriaI,red.H.KirchneriZ.Żabicki
przywspółudzialeM.R.Prąglowskiej,Wrocław1972,s.463-532;Tenże,Egzysten-
cjalistycznepojmowanieliteratury,w:SłownikliteraturypolskiejXXwieku,Wrocław
1993,s.246-247;M.Jędrzejewski,Wposzukiwaniunowegohumanizmu.J.P
.Sartre–
E.Lévinas,Kraków1994;H.Puszko,CzyJean-Paulbyłegzystencjalistą?,nSztukaiFi-
lozofia”1995,nr10,s.65-70;Taż,„ByćStendhalemiSpinozą…”.SzkicofilozofiiJeana
PaulaSartre
Ja,Warszawa1997;M.Warnock,Egzystencjalizm,tłum.M.Michowicz,
Warszawa2005;F
.Copleston,Historiafilozofii.OdMainedeBiranadoSartre
Ja,t.IX,
Warszawa2006,s.295;Tenże,Historiafilozofii.Pozytywizmlogicznyiegzystencjalizm,
tłum.B.Chwedeńczuk,t.XI,Warszawa2007,s.79;M.Żelazny,Filozofiaipsycholo-
giaegzystencjalna,Toruń2011.
25
