Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
wsposóbideologiczniepojmującyczłowieka.Takieepizodyznanesązhisto-
riiprawa-człowieknarodowosocjalistycznyczyteżreprezentantklasyrobot-
niczo-chłopskiej.Reżimwtychprzypadkachzamiastuwzględniaćwprawie
możliwościosobyijejdobro,kreujenowegoczłowieka,odpowiadającego
ideologicznemuwyobrażeniurządzących.
Rekonstrukcjawizjiczłowiekaodpowiadającarzeczywistościniejest
zpewnościązadaniemłatwym.Niewystarczynajlepszanawetwiedzazzakresu
biologii,medycynyczynawetpsychologii.Każdaztychnaukopisujeczłowieka
tylkoaspektowo,wjakimśwycinkujegoistoty.Zasadnejestwięcsięgnięcie
donaukipróbującejcałościowoopisywaćczłowieka,awięcdofilozofii,wtym
przedewszystkimdoantropologiifilozoficznejidoetyki.Znajdziemytam
jednak-inaczejniżwprzypadkunaukempirycznych-liczneróżniącesięod
siebieopisyczłowieka,zależneodreprezentowanegostanowiskafilozoficznego.
Którąwizjęczłowiekamazatemwybraćustawodawca?
Przedewszystkim,jakjużwyżejzauważono,powinienweryfikowaćswoje
wyobrażeniazrzeczywistością,awięcjeurealniać.Pomocnymtunarzędziem
okazujesięteżodwołaniedozasadygodnościczłowieka,która-wypowie-
dzianawart.30KonstytucjiRPjakonźródłowolnościipraw”-powinna
staćsięgłównymantropologicznympunktemodniesieniawsystemieprawa,
takżewprawiekarnym.Godnośćczłowiekawkonstytucyjnymrozumieniu
jestnietylkozasadąwprowadzającądosystemuprawnegookreślonątreść,
aletakżewyznaczającąokreślonykierunekposzukiwaniairekonstruowania
wizjiczłowieka.Godnośćwybrzmiewatuprzecieżwokreślonymkontek-
ściefilozoficznym.Tenkontekstobrałustrojodawca,awięccaławspólnota
polityczna,jakoprzezsiebiepreferowany.Odczytanieowegokontekstu
ipłynącychzniegozasad,następnieuwzględnieniegowprocesiestano-
wieniaprawakarnego-tospełnieniewarunkówstanowieniaprawakarnego
zewzględunaczłowieka.
Godnośćczłowiekaodczytywanajestzatemjakocentralnakategorialegi-
tymizacjietycznejprawakarnego.Jestonanietylkobezpośrednimźródłem
określonejtreści,niezwykleważnejwprocesiestanowieniaprawakarnego,lecz
otwieratakżeprawokarnenaokreślonykontekstetycznyiantropologiczny.
Niesposóbniezauważyć,żenanaszychoczachwwielupaństwachnaszej
kulturyprawnejdokonująsiępoważnezmianywprawiekarnym.Jednym
zprzejawówtegoprocesujestzauważonawdoktrynieprawakarnegotransfor-
macjawkierunkuprawakarnegoznaczniebardziejprewencyjnegoniżdotej
pory.Kontrowersjezniązwiązane,dotyczącenietylkowątpliwościwodnie-
sieniudoszczegółowychrozwiązań,alesamychprzesłanekaksjologicznych,
wymagająkonfrontacjizetycznymparadygmatemprawakarnego.
UznanypolskiznawcaprawakarnegoAndrzejWąsektakformułował
potrzebęsięganiadoproblematykimoralnościwstudiachnadprawemkarnym:
nPrawokarneobokprawarodzinnegonależydotychdziedzinporządku
