Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Okres„schyłkowegokomunizmu”:wobliczu„represyjnejtolerancji”
21
potrzebynaszychrozważańdośćprostąkoncepcjękontinuum„odpoczuciauprzedmio-
towieniadopoczuciapodmiotowości”,gdzie„podporządkowanie”możnauznaćza
(…)typowedlamanifestowaniauczuciauprzedmiotowienia(…)myśleniewkategoriach
„wizjipanowanianadwłasnością”wręczprzeciwnie–zawskaźnikpoczuciapodmioto-
wości(…)„wizjaograniczeniawłasnością”zajmujenatomiast(…)miejscepośrodkuowej
skalimiędzyekstremamiwyznaczonymiprzezpoczucieuprzedmiotowieniaipoczucie
podmiotowości(GorlachiSeręga,1991:126)
Wizja„podporządkowaniawłasności”opierałasię–jakstwierdziliśmy–napoczuciu
trwanianagospodarstwiepomimorozmaitychograniczeńikoniecznościzwiązanych
zfaktemjegoposiadania Gospodarstwojawiłosięjakoswoistefatumchłopskiego
losu,aobrazwłasnegożyciaczyteżżyciarodziny,byłznimściślepowiązany Wtej
wizjirozmówcyakcentowalifaktkontynuacjirodzinnejtradycji,pieczynadtym,co
dlapoprzedniegopokoleniabyłonajbardziejistotne Możnabyłotutajodnaleźćszereg
elementówtradycyjnejkulturypracyiwizjiobecnościwgospodarstwiezsilnymdąże-
niemdosamowystarczalnościjakoistotnejformyzabezpieczeniarodzinnejkonsump-
cji Potrzebyrysowanebyłyraczejwskromnysposób,agospodarstwojawiłosięjako
gwarancjabyćmożeniewyszukanego,alewmiarępewnegosposobuichzaspokojenia
Podkreślanodługotrwałośćorazuciążliwośćpracynaroli,jednocześniejednakideali-
zująctradycyjnąchłopskąpracowitość Rozmówcyprezentującytentyprefleksji–który
bardzoprzypominałtradycyjniechłopskiemyślenieogospodarstwie–niewykazywali
jednakdążeńdozdobywaniaziemizawszelkącenę Gospodarstwoniebyłodlanich
źródłemprestiżuspołecznego,częściejstawałosięprzyczynązniechęceniaczywręcz
buntuwobliczuwłasnegolosu Traktowanebyło(przedewszystkimziemia,aletakże
urządzenia,inwentarzitp )jakopodstawaprzeciętnejiraczejbiernejegzystencji,czymś
cotrzebaposiadaćiutrzymaćzbrakuinnychperspektyw
Pamiętającoczywiścieotym,żenaszebadanianiemiałycharakterureprezentacyjnego,
próbowaliśmypowiązaćtentyprefleksjizokreślonymtypemgospodarstwaijegowłaści-
ciela Okazałosię,żewizjascharakteryzowanawyżej(takjakzresztąpozostałe,oczym
będziejeszczemowa)nieodnosisięwyłączniedojakiegośjednegotypugospodarstwa,
dorozmówcównależącychdojednejkategoriiwiekowej,czyteżposiadającychtensam
typwykształcenia Ustalenianaszeprowadziłydostwierdzenia,że
(…)takiemumyśleniusprzyjawprawdziegospodarowanienamniejszymgospodarstwie,
czybardziejzaawansowanywiekbadanego,niemniejjednaktensamtypmyśleniapoja-
wiasiętakżewśródczęściwłaścicielinajwiększychgospodarstw,jakrównieżwłaścicieli
legitymującychsięwyższym[aniżelipodstawowy–K G ]poziomemwykształcenia
(GorlachiSeręga,1991:127)
Wyjaśnienietegobrakujednoznacznegowspółwystępowaniaokreślonejwizjiwłasności
orazcharakterystyksamychgospodarstwiichwłaścicielimożnachybawidziećwtroja-
kimsplocieczynników Popierwsze,badanegospodarstwapochodziływgruncierzeczy
zjednegoregionuibyły(mimoniewielkichróżnic)zasadniczopodobnedosiebieprzede
wszystkimzuwaginaswojąwielkość,charakterystycznądlacałegoregionu Byłytoraczej
