Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
epistemologicznej,poprzezidealistyczno-transcendentalną,doorientacjionto-
logiczno-kulturowej(priorytetsferyLebensweltwobecświadomościpodmiotu
suwerenniekonstytuującejświatswoichprzeżyć)–pojęciefenomenunastręcza
corazwiększychproblemów.Husserl–jaktopokazujeDidierFranck12–zaczyna
ododróżnieniafenomenówjakoprzedmiotów,zdarzeń,zjawiskrealnych,fak-
tycznychprzeżyćwłączonychwprzestrzenno-czasowyświat,którymizajmuje
siępsychologiajakonaukadoświadczalna,odwłaściwychfenomenówczystej
albotranscendentalnejfenomenologii,uzyskanychwwynikuprzeprowadzonej
redukcji(fenomenologicznej,transcendentalnejieidetycznej),którymprzy-
sługujeprzedmiotowość„irrealna”,niezależnieodtego,czysątoimmanentne
przeżycia,czytranscendentneprzedmiotytychprzeżyć.Redukcjarozpoczyna
sięodzmianygeneralnejtezynaturalnegonastawienia,dotyczącejrzeczywistego
istnieniaświata.Zmianatapoleganawzięciuwnawias,zawieszeniutejtezy.Nie
majednakcharakterutakradykalnegojakwątpienieKartezjusza,zaprzeczające
napróbęistnieniuświata,booczyszczonedopoziomueidetycznegofenomeny
mająukazywaćsensświata,istniejącegoprzecieżrealnie.Pozatakpojmowanymi
fenomenamidlafenomenologiinieistniejążadne„rzeczywsobie”.Fenomenologii
chodziwszelakoosens,awięcouprawomocnieniewszelkiejnadbudowującejsię
nadsensemwiedzyoświecie.Dlaniejświatstajesięnieskończonymzbiorem
fenomenówjakowytworówprzeżyćintencjonalnych.Przeżyciamająjednakże
złożonąstrukturę–składająsięztreściwrażeniowychipopędowychorazzin-
tencjonalnegomomentuujęciaprzedmiotuprzeżycia,nadającegomusenstego
właśnieprzedmiotu;tępierwsząwarstwęHusserlokreślaprzypomocysłowahylé
(materiaczyraczejmateriał)jakodatyhyletyczne,materiałyzmysłowe,tędrugą
przypomocysłowamorphé(formaujęcia,którejnadajeteżnazwęnoeza).Otóż
kiedywidzęnp.drzewowogrodzie,chociażwidzęjepoprzezkolejnewyglądy,
profile,toniewidzęmoichtreściwrażeniowych,tylkodrzewo„wewłasnejosobie”.
Sensfenomenu„drzewo”–mimotego,żeukonstytuowanywprzeżyciuskładają-
cymsięzhylézmysłowejimorphéintencjonalnej–nienależyzatemdowarstwy
hyletycznejprzeżycia(pozbawionejsensu),leczdomomentuintencjonalnego
świadomości.Fenomenalność,awięcsensprzedmiotowościnależącejdoświata
igwarantującejobiektywnośćbudowanejwiedzyonim,konstytuowanajestprzez
transcendentalnąświadomość.Zarzutidealizmutranscendentalnegoigrożącego
musolipsyzmuwydajesięuprawniony.TymczasemkiedyHusserl–jakpowia-
da–„schodziwciemnegłębie”świadomościkonstytuującejczasowość(której
światbezwzględniepodlega),okazujesię,żeczas,pozatym,żejestprzeżywany
subiektywniejakostrumieńkolejnych<teraz>wotoczceciągłychprotencjiire-
tencji,konstytuujesięsamjakoniekończącesiętrwanie,posiadającesweźródło
w„czymśostatecznyminaprawdęabsolutnym”,przekraczającymkonstytuującą
świadomość.Jeślichodzioczaswsensieabsolutnym,toniemorphéprzeżyciajest
12
Por.DidierFranck,Dramatiquedesphénomènes,PUF,Paris2001,s.105–142.
21
