Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NOWOCZESNOŚćDZIECKIEMPODSZYTA
chwili,którejwyzyskanie,eksploatacjastanowiąalegoriężycianowoczesne-
go28.EgzystencjaIrcijestnietylkowolnaodprzeszłości,nadewszystkojest
grąpozahoryzontemtranscendencji,jestDgrąw”iDgrąz”,wktórejżaden
zporządków-tradycja,religia,filozofia,obyczajeetc.-niejestuprzywi-
lejowany,zarazemkażdyznich-jegoprawa,zakazyinakazy,hierarchie
iwartości-niejakopozostajenaczaszabawyzawieszony,zaprzeczony,odwró-
cony.Irciawswojejzabawiejestpodmiotemdoskonałym,pełnym,samo-
wystarczalnym,którypochylasięnadtafląwodyfontannyniczymdziecko
wLacanowskimstadiumlustra,jednakniepotrzebujeżadnegozewnętrz-
negopotwierdzenia,legitymacji,afirmacji;ichźródłabijązniejsamej.
Arbitralnośćjęzyka.Ircia,dziękigrzeipoprzeznią,odsłaniaarbitralną
naturęznaku,którastanowinietylkonaczelnąidominującązasadęteorii
języka,jakchciałtegodeSaussure29,ale,coistotniejsze,leżyupodstaw
nowoczesności30.Odtądpomiędzymateriałdźwiękowyznaku(signifiant)
ajegopojęcie(signifiè)wkraczainterpretantka(podmiotinterpretujący)-
Ircia,którausłyszawszynazwiskogłównegobohatera-Mrówka-zironią
wyzyskujeswobodnyidowolnyzwiązeksignifiantisignifiè,razłącząc
porządekdźwiękowyzpojęciemowada(mrówka),innymrazemzpoję-
ciemnazwiska(Mrówka),wpędzającSerafikusawzakłopotanieikonfuzję:
-Jaksięnazywasz?Odpowiedział:-Mrówka!Dziewczynkawstała,
odeszłanabok,splotłabrudnerączkizaplecami,wypięłaokrągłybrzu-
szekizapytała:-Naprawdę?[…].Dziewczynkazamyśliłasię.Obróciła
siękuniemucałymciałemidośćdługoprzyglądałasięMrówce,jego
twarzy,ubraniu,rękom,długimnogomiwielkimbutom.Obejrzałago
odstópdogłów.[…]-Adlaczegojesteśtakiduży,skorojesteśmrów-
ką?Przecieżmrówkisąmałe?Jeszczerazspojrzałananiego:mówił
głośno,byłdużyidziwny.Zbytdziwny,byprzypominaćczłowieka,
izbytduży,bymógłbyćmrówką.Szukałajednościwsprzecznościach,
logikiwewzajemnieprzeczącychsobiezjawiskach[s.470].
Językprzestajebyćodtądnomenklaturą,niezmiennymzestawieniem
terminów,któreidealnieprzylegająiodpowiadająrzeczom.Porządek
28A.Bielik-Robson,Tragediarozwoju…,op.cit.,s.99.
29
F.deSaussure,Kursjęzykoznawstwaogólnego,przeł.K.Kasprzak,War-
szawa2002,s.92.
30
J.Culler,Znak.DeSaussureiDerridaoarbitralności,w:idem,Literatura
wteorii,przeł.M.Maryl,Kraków2013,s.145.
79
