Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NOWOCZESNOŚćDZIECKIEMPODSZYTA
Nowoczesnośćdzieckiempodszyta
JakprzekonujeAgataBielik-Robson,historięnowoczesnościiformegzy-
stencji,któreukształtowała,możnaopowiedzieć,odwołującsiędofigury
dzieckaidzieciństwa21.Kategorietepozostająodkryciaminowoczesności22,
którazjednejstronypragnierazinazawszeznimizerwać-Dpozbądźmysię
zawinionejniedojrzałości”(ImmanuelKant)-zdrugiejjednak-wciążnie
możesięodnichuwolnić-Ddziecko?Ależtak,tożtonajwyższaprzemiana
ludzkiegoducha”(FryderykNietzsche):
archetypdzieckaidzieciństwaotoczonyzostaniepodobnąambi-
walencją.Choćzakrawatonazupełnyparadoks,dzieckobędzie
jednocześniesymboleminowegoczłowieka,istarego.Zjednej
sygnalizujeonospontanicznąradośćżycia[…],możliwośćprze-
miany,wzrostu,rozwoju,duchowejewolucji.Zdrugiejstrony
jednakreprezentujetowszystko,oczympooświeceniowemu
dojrzewającapodmiotowośćpragniezapomnieć,aconieustan-
niesięjejprzypomina,dobijającdopowierzchniświadomości:
żywioł,emocje,magicznąintensywnośćdziecięcegodoświad-
czenia,któregłębokoprzywiązujesiędoprzeżywanegoprzez
siebieświata23.
Nowoczesnośćbędziepróbowałauwolnićsięodnegatywnegodziecię-
cegochaosuemocjonalnościiirracjonalności,awmiejsceniedojrzałego
światafikcjiwznieśćdrogąrozumu,wzgodzieztradycjąkantowską,solidny
gruntobiektywnychprawdipraw;gruntsuwerennejipozytywnejdoj-
rzałości24.PowieśćPetrowanietylkoilustrujetozderzeniedwóchnurtów
nowoczesności,więcej,jejpierwszedwarozdziaływcałościskupiająsię
właśniewokółfigurydziecka-Irci,którejkreacjaznajdujesięnaprze-
cięciuconajmniejdwóchtradycjimyślenia.Wfigurzedzieckaupatrują
21
Zob.A.Bielik-Robson,Duchpowierzchni.Rewizjaromantyzmuifilozofii,
Kraków2004,s.54-106.
22Zob.P.Ariés,Historiadzieciństwa.Dzieckoirodzinawczasachancien
régime’u,przeł.M.Ochab,Warszawa2010,s.75.
23
A.Bielik-Robson,Tragediarozwoju,czylinowoczesnośćdzieckiempodszyta,
DSztukaiFilozofia”2003,nr22,s.103-104.
24Ibidem,s.107.
77
