Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
jestpoczucietrwałościmajestatycznegodrzewa,któremusiulecnaporowisił
natury–niezdolnychjednakzłamaćskromnej,łatwognącejsięizpozorutak
bezbronnejtrzciny.WplatającwewłasnąwersjębajkiLafontaine’owskicytat
Jeplieetnerompspas!
107
(Gnęsię,aleniełamię),Rocheodwróciłcałąsytuację.
Uniegotrzcinastajesięalegoriąoportunizmu,postawyhańbyiupokorze-
nia,którewynikajązjejelastyczności.Dąbbowiem–bezsprzeczniebędący
alegoriąWagneraijegoniezłomnejpostawytwórczej–zcałąmocądeklaruje
wzakończeniubajki:Maispourlechênealtier,commepourlegénie,/Ilvautmieux
romprequeplier
108
(Leczdladumnegodębu,takjakdlageniusza,/Lepiejsięzłamać
niżugiąć).WtensposóbRochekonstruujejednązcząsteczekwielkiejlegendy
biograficznejWagnera,jegotytanicznegowizerunku,takkonsekwentniekształ-
towanegoprzezsamegokompozytorai–jakwidać–podchwyconegobardzo
szybkorównieżprzezjegootoczenie.BajkaRoche’apowstaławszakzanim
jeszczeWagnerowiudałosięzrealizowaćmarzenieoświcieliteratówtrudnią-
cychsięspisywaniemdowodówjegowielkości.
Opisanywyżejepizodmaoczywiściecharakterindywidualnegosplotu
okolicznościiwtymsensiejestabsolutnieniepowtarzalny,doskonalejednak
ilustrujejednakzjawisko,któreokreśliłammianemkulturowejdyfuzjiimpul-
sówWagnerowskich.Źródłoweznaczenietegoterminu[processamorzutnego
rozprzestrzenianiasięcząsteczeklubenergiiwkażdymośrodku(ł)(np.wgazie,cie-
czylubcielestałym,itd.),będącykonsekwencjąchaotycznychzderzeńcząsteczekdyfun-
dującejsubstancjimiędzysobąlubzcząsteczkamiotaczającegojąośrodka
109
]pozwala
zauważyćjegozdumiewającąadekwatnośćwstosunkudoopisywanychzjawisk
kulturowych,wykraczającąpozazwyczajowemetaforycznezapożyczenieter-
minuzinnejdziedzinynauki.Pozostającewdośćluźnychrelacjachpostacie
kulturyfrancuskiej,niepowiązanezesobądziełaizjawiskaartystyczne,stająsię
przestrzeniąowejdyfuzji,swobodnegoiniezależnegoodwieluinnychczyn-
nikówprocesu,któryfinalnieprowadzidowchłonięciainspiracjipłynącychze
wspólnegoźródła,którymjestkonkretnyczłowiek,jegokoncepcjeitwórczość.
Natężenieowegokulturowegoprocesuzdecydowaniezwiększyłosięwopi-
sywanymokresie;rok1860i1861wParyżunależałyniepodzielniedoWagnera.
UkazałysięwówczasniechętnemuartykułyOscaraComettanta(kompozytora
ikrytykamuzycznegowspółpracującegoz„L’ArtMusical”),PaulaScudo(pro-
minentnegokrytykamuzycznego,któryprowadziłprestiżowąkolumnęprze-
107
E.Roche,LeChêneetleRoseau,w:idem,Poésies…,s.118.Tłum.własne.
108
Ibidem.
109
Definicjaz:https://pl.wikipedia.org/wiki/Dyfuzja[dostęp:22.03.2017].
~54~
