Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kulturoweżyciekompozytora
przezkulturęfrancuską–azatemtworzącychwielowymiarowyinajpełniejszy
wEuropiemodelwagneryzmu–pojawiłosięrównieżtłumaczenie,element
budzącyznaczneemocjezuwaginaintegralnycharaktertekstuwtworzonej
przezkompozytorasztuce.ÓwniezwykłycharakterlibrettWagnerowskich
podkreślałVictorienSardouwewstępiedowydanychw1863rokuPoésies
posthumesEdmondaRoche’a,autoraprzekładuTannhäusera
104
.
Wspomnianywyżejtroppozwalazaobserwowaćwskalimikromechanizm
takcharakterystycznejdlaWagneradyfuzji,kulturowegorozprzestrzeniania
sięimpulsów,którychźródłemjestjegowyrazistapostać–jakoartystyiczło-
wieka–orazjegotwórczość.Dyfuzjawszakżeniemogłabyzaistnieć,gdyby
nieskłonnośćotoczeniadoabsorpcjiowychimpulsów,anastępnieichtwór-
czegoprzekształcenia,któretozjawiskadoskonaleilustrujeprzypadekRoche’a.
Zmuszonydopracywurzędziecelnym,literatówprzypadkowonatknąłsię
naWagnera,któryusiłowałodebraćtamswojemeble,kiedywewrześniu1859
rokupowtórniepojawiłsięwParyżu.Tonieplanowanespotkanieijegonajważ-
niejszekonsekwencjewpostacitłumaczeniaTannhäuseraSardouopisałbardzo
wyczerpująco,czyniączowegoepizodunajważniejszewydarzeniewbiografii
przedwcześniezmarłego(w1861roku,wwiekuzaledwie34lat)Roche’a
105
.
WtenotosposóbRochejakopierwszyzwielbicieliWagneraupamiętniony
zostałwłaśniewswojejniejakosłużebnejwzględemmistrzafunkcjiizzaak-
centowaniemrolipoetyjakotłumaczadziełaWagnerowskiego.Dodajmydo
tegofakt,żeSardou,autorwstępudopośmiertnejedycjipoezjiRoche’a,sam
byłautoremlibrettoperowychorazprzedewszystkimsztukdramatycznych
adaptowanychnalibretta(znajsłynniejsząToscąnaczele
106
),muzykęzaśdo
dwóchjegodramatów(Théodora1884,LeCrocodile1886)napisałJulesMas-
senet,francuskikompozytorpozostającypodwpływemWagnera.Cowięcej,
wtomiepoezjiRoche’aznalazłasięprzeróbkabajkiLaFontaine’a,zatytuło-
wanaLeChêneetleRoseau(Dąbitrzcina),dedykowanaWagnerowi.Wory-
ginalebajkaprowadzidomorałuodkrywającegoprzedodbiorcąjakzłudne
104
LemusiquedeWagnerest,eneffet,d;uneprécisiontouteparticulière,etl;onpeutpresquedireque,
danssonœuvre,chaquesyllabedutexteallemand,écritparWagnerlui-même,estencommunautede
sentumentalveclanotequiluicorrespond.V
.Sardou,NoticesurEdmondRoche,w:E.Roche,Poé-
siesposthumes,Paris1863,s.XVI–XVII.Zob.takżeM.P
.Mrozowicki,RichardWagneretsa
réception…,s.201–203.
105
V
.Sardou,Notice…,s.XVI–XVIII.
106
Operętę,notabene,niektórzyskłonnibylibytraktowaćjakodowódukrytegowagne-
ryzmutwórczościPucciniego.Por.N.Schoffman,Puccini;sUTosca”.AnEssayinWagnerism,
„TheMusicReview”1992Vol.53,No.4,s.268–290.
~53~
