Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.WARSZAWIANKA–PIEŚŃPOWSTANIALISTOPADOWEGO
11
broni,aleiskazęwciążniespłaconegoPolakomdługuwierności
ikrwi.NiewdzięcznośćFrancuzówrodzipełnągoryczyskargę:
Bracia!mywamkrewdawali;
Dziś-wydlanasnic-próczłzy.(w.55-56)
ZgodniezrozpowszechnionąideologiąpowstańcząWarszawianka
ujawniasenslistopadowejinsurekcjijakoczynuspełnianegodlawy-
walczeniawolnościwłasnej,aleidlaratowaniazagrożonejwolności
innychnarodów.WalkazdespotamiowolnośćnWasząinaszą”pro-
wadzonajestwmyślbezkompromisowegohasła:
Powstań,Polsko,kruszkajdany,
Dziśtwójtryumfalbozgon.(w.7-8)
Alternatywantryumfalbozgon”uchodzićmożezaswoistądewizęru-
chulistopadowego.Wrozmaitychwariantachprzewijasięonawpo-
ezjiipublicystyceczasówpowstania.JużWysocki,wzywającdowy-
stąpieniazbrojnego,miałpowiedzieć:nPolacy!Godzinazemstywybi-
ła,dzisiajzwyciężymyalbopolegniem.”12Odpoczątkuwięcakcjipo-
wstańczejtowarzyszyłaodnotowanawWarszawianceznamienna
ambiwalencjanastrojów:optymizmłączyłsięzezłowróżbnymprze-
czuciemzatraty,wiarawzwycięstwozwyobrażeniemnarodowej
martyrologii,mobilizacjadoczynuzkonsolacyjnąrefleksją.13
PoszukującoznakreprezentatywnościWarszawianki,natrafia-
mywpieśninaszeregobiegowych,częstojużwtedyzbanalizowa-
nychmotywów.Należądonich:personifikacjeWolnościiChwały,
obrazMatki-Polski,zaślubinypolskichkobietzwolnością,czegopa-
miątkąjestnpierścieńświęty”ofiarowywanyidącymwbójmężczyz-
nom.WrolimścicielaobrońcówPragiprzypomnianyzostajeKoś-
ciuszko,bodajnajgłośniejszybohaterpolskiejpieśnipatriotycznej.
Wreszcienauwagęzasługujewizjaorłanwgórnympędzie”,tak
charakterystycznegodlapowstańczejliteraturyemblematuPolski
ipatriotycznychprzeżyć,którypełniturównieżfunkcjęalegoriiwol-
nościinarodowejmisjisłużeniawolności.
Warszawiankajestzatempieśniąorganiczniezwiązanązepoką
powstanialistopadowego,alejednocześniewydajesiędziełemprze-
si1212Cyt.za:J.Znamirowska,op.cit.,s.107.
si1313Zob.B.Zakrzewski,op.cit.,s.56-57.
