Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Definicjewartości
19
PojęciewartościwzięłoswójpoczątekwekonomiiioznaczałoDosza-
cowanie,ocenęlubwycenędóbrekonomicznych,umożliwiająceporów-
nywanieilościoweróżnorodnychjakościowotowarów,cowzależnościod
szkołyprzejawiasięwformiewartościwymiennej,lubjestrozumianejako
tożsamezwartościąwymienną”13.Wfilozofiitermintendotyczywartości
aksjologicznych,któreobejmująprzedewszystkimwartościmoralneieste-
tyczne14.Psychologicznedefinicjewartościwskazująnarolę,jakąodgrywa
topojęciewspołecznymprocesiewymianybądźnaogólnąabstrakcyjną
zasadę,którąprzyswajasięwprocesiesocjalizacji
15
.Wetnologiizkolei
wskazujesięnakulturowouwarunkowanepoglądynato,cokorzystnei/
lubpożądanedlaludziwczłowiekuipozaczłowiekiem,prowadzącdo
wyborówwkonkretnychstojącychprzednimsytuacjachalternatywnych
możliwości16.Wprzedstawionychdefinicjachsformułowanychnagruncie
różnychnaukkładziesięnacisknaróżneaspektywartości.Odtegozależy
potempodejściemetodologiczneprzyjętewbadaniach.
Definicjewartościzajmującentralnemiejscewsocjologii.Mająone
charakterteoretyczny
,gdyautorwprostnapotrzebybadawczedefiniu-
jetopojęcie.Innemającharakterwyłącznieoperacyjny
.Wtedybadacz
wymieniawarunkiisposóbidentyfikacjiwartości.Napotrzebybadań
empirycznychnależałobystworzyćdefinicjęteoretyczną,anastępnieją
zoperacjonalizować.Poprzeanalizowaniulicznychpodejśćpostaramsię
tozrealizować.
Wsocjologiiorazwinnychnaukachspołecznychwróżnysposóbdefi-
niowanowartośćizróżnymipojęciamiwartościmożnasięspotkać.Niektó-
rzyzteoretykówstaralisiędokonaćsystematyzacjidefinicji,jakiepowstały
.
Nagrunciesocjologiiamerykańskiejjednązpierwszychbyłasystematyza-
cjaFranzaAdlera17,następnieVictoraJ.Williego,RudigeraLautmanna18.
WpolskichnaukachspołecznychtakiejsystematyzacjidokonaliCzesław
13J.Główczyk:Uniwersalnysłownikekonomiczny.Warszawa:WydawnictwoFundacja
InnowacjaWyższejSzkołySpołeczno-Ekonomicznej,2000,s.369–370.
14Małysłownikterminówipojęćfilozoficznych.Warszawa:InstytutWydawniczyPAX,
1983,s.18;Encyklopediafilozofii.Red.T
.Honderich.Przeł.J.Łoziński.Poznań:Wydawnic-
twoDZyskiS-ka”,1999,s.956.
15A.R.Reber(przeł.zang.B.Janaszewicz-Kruszyńska):Słownikpsychologii.Warszawa:
WydawnictwoNaukoweScholar,2000,s.810–811.
16Słowniketnologiczny
.Terminyogólne.Red.Z.Staszczak.Warszawa–Poznań:Wydaw-
nictwoPWN,1987,s.364.
17
F.Adler:TheValueConceptinSociology.“AmericanJournalofSociology”1956,
Nr.3,s.72–279.
18
R.Lautmann:WertundNorm.BergrifsanalysenfurdieSoziologie.KolnundOppladen:
WestdeutscherVerlag,1969;V
.J.Willi:GrunglageneinerempirischenSoziologiederWerteund
Wertsysteme.Zurich:OrellFüssli,1966.
