Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Definicjewartości
21
Spośródtychdefinicjiskupięuwagęnasocjologicznych.Wdefinicjach
socjologicznychtraktujesięwartościjako:
-przedmiotyiprzekonaniaonienormatywnymcharakterze,determinujące
względniepodobneprzeżyciapsychiczneidziałaniajednostek–człon-
kówgrupspołecznych,
–przekonaniarozpowszechnionewgrupiespołecznej,określającegodne
pożądaniasądyizachowaniaczłonkówtejgrupy
,
-przekonaniapojedynczychjednosteklubprzekonaniarozpowszechnione
wgrupachspołecznych,określającegodnepożądaniacechyposzczegól-
nychgrupspołecznychlubspołeczeństwajakocałości26.
Wdefinicjachsocjologicznychwystępujeproblemodmiennościorientacji.
Jedneznichorientująsięnajednostkę,drugienaspołeczeństwo.Wsocjologii
orientacjanawartościniemakategoriiabsolutu.Istnieniewartościuni-
wersalnychniejestprzyjęte.Czasamitylkowspominasię,żetakiewartości
mogąwystąpić.Istniejąwartościuniwersalne,takie,któresąwymaganeprzez
organizacjężyciaspołecznego.PrzedstawiającanalizyM.Misztal,należy
zwrócićuwagęnadrugipunktwskazującynawartościjakorozpowszech-
nioneprzekonaniawgrupiespołecznej.Takisposóbpodejściadowartości
jestszczególnieprzydatnydoprzyjętegoprzezemniesposobuanalizy
.
Wdalszejczęściswoichrozważańprzedstawiępodtypydefinicji.Pierw-
szyznichmacharakterobiektywny
.Zaprekursorategotypudefinicjimoż-
nauznaćF.ZnanieckiegoiWilliamaI.Thomasa.Wnastępującysposób
definiująoniwartośćspołeczną:DPrzezwartośćspołecznąrozumiemy
wszelkiprzedmiotposiadającyempirycznątreść,dostępnączłonkomgrupy
społecznejorazznaczenie,wskutekktóregojestonlubmożebyćobiektem
działania”27.Definicjatawskazujenadwaconajmniejaspekty
,naobiek-
tywnieistniejącyprzedmiot–wartośćinadziałania.Zewnętrznieistniejące
przedmiotywpływająnadziałaniajednostek.Autorzywprowadzajątuwięc
pojęciepostawjakopomocniczewwyjaśnianiupojęciawartości.Pojęcie
postawymożebyćużytecznewanalizowanychbadaniachempirycznych.
Wdrugimpodtypiesocjologicznychdefinicjiwartościprzedstawionazo-
staładefinicjaClyde’aKluckhohna
28
.Wartośćjesttusprecyzowanąlub
dającąsięwywnioskowaćkoncepcjątego,cogodnepożądania(desirable),
charakterystycznądlajednostkiigrupyiwywierającąwpływnawybór
spośróddostępnychsposobów,środkówicelówdziałania.Opróczdefini-
26Ibidem,s.18.
27
W
.I.Thomas,F.Znaniecki:ChłoppolskiwEuropieiAmeryce.Warszawa:Ludowa
SpółdzielniaWydawnicza,1976,s.4.
28
C.Kluckhohn:ValuesandValue-OrientationsintheTheoryofAction.AnExplorationin
DefinitionandClassification.In:TowardaGeneralTheoryofAction.Ed.T
.Parsons,E.A.Shils.
NewYork:Harper&Row1962,s.401.
