Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Definicjewartości
23
da37.Pierwszyzautorówcharakteryzujeoperacyjnietermin,drugistwier-
dza,żewartośćjestdefiniowanaprzezwypowiedzirespondentów
.Istotne
znaczeniezdaniemKloskimabowiemfaktzgodnościpomiędzyzdefinio-
waniemterminówteoretycznieaoperacyjnie.Kloskawpodsumowaniu
przedstawianiatychdefinicjiwnioskuje,żewystępujenieokreślonośćtych
definicji,mamybowiemdoczynieniazlicznymichwystępowaniem,
wwielubadaniachobserwujesięznaczącąrozbieżnośćmiędzydefinicjami
teoretycznymiaoperacyjnymi.Pomimoistnieniatakichniebezpieczeństw
postaramsięsformułowaćtakądefinicjęnapotrzebyswoichbadań.
WdalszejczęścianalizyG
.Kloskadokonujeponowniepodziałude-
finicji38.Wymienia:relatywistyczne,gdziecechabyciawartościąjestce-
chąrelatywną,zależnąodokreślonejcechylubzespołucechpewnego
przedmiotu;subiektywistyczne,gdziewartościutożsamiasięwyłącznie
zpewnymicechamipodmiotów;relacjonistyczne,gdziewartościidenty-
fikujesięzpewnymirelacjamizachodzącymimiędzyjednostkamibądź
grupamiaprzedmiotami.Wnastępnymtypiedefinicjiinstrumentalnych
grupujeteokreślenia,którezwartościamisięidentyfikują.Ostatniagru-
patodefinicjekulturowe.Wtegotypukoncepcjach,zdaniemautora,
lokująsiętakiedefinicje,którewskazują,żerzeczywistośćkulturowajest
pojmowanaibadanatak,jakbyindywidualneosobowościniemusiały
przyczynićsiędowydarzeńkulturowych.Kończącswojeanalizy
,Kloska
stawiapostulaty
,wjakisposóbużywaćpojęciaDwartość”.Niestetyna
zakończenienieformułujewłasnejdefinicji,cojestniewątpliwąsłabością
tychrozważań39.
InnegotypupodziałudefinicjidokonałS.Marczuk40.Oparłsięprzede
wszystkimnapracachautorówpolskichzajmującychsięproblematykąwar-
tości.PoprzeanalizowaniupodziałówM.Misztalorazinnychdoszedłdo
wniosku,żeanalizapolskiejsocjologiiwdziedzinieteoriiwartościpozwala
wyróżnićnastępującestanowiska:I.1.Wartościjakoprzedmiotynaszych
pragnień(Ossowski41);II.1.Wartościjakoprzedmiotyzewnętrznewobec
jednostki,II.2.Wartościjakoprzekonania,ideelubkoncepcje(Misztal42);
III.1.Wartościwznaczeniuprzedmiotowym,III.2.Wartościwznaczeniu
37S.C.Dodd:OnClassifyingHumanValues:AStepinthePredictionofHumanValuing.
“AmericanSociologicalReview”1951,Nr.5,s.646.
38G.Kloska:Pojęcia…,s.42–68.
39Ibidem,s.68–71.
40
S.Marczuk:Pojęciewartości.W:Człowiekaświatwartości.Red.J.Lipiec.Kraków:
KrajowaAgencjaWydawnicza.1982,s.105–113.
41S.Ossowski:Konfliktyniewspółmiernychskalwartości.Dzieła.T
.3:Zzagadnieńpsy-
chologiispołecznej.Warszawa:WydawnictwoPWN,1967,s.71–72.
42M.Misztal:Pojęciewartości…,s.189.
