Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Definicjewartości
27
terialnychitoludzieprzezswojepotrzebynadająimokreśloneznaczenie
iichpożądają.
Nabazieśrodowiskanaturalnegopowstajeśrodowiskospołeczne.War-
tościistniejąwięczarównowgrupachspołecznych,jakiwjednostkach.
Jednostkisączęściągrupspołecznychiwprocesiesocjalizacjiprzyswajają
sobiewrodzinie,społecznościlokalnejokreślonewartości.Takwięcnależy
wprzedmiociebadańuwzględnićwartościgrupowe.Jednakgrupaistnieje
dziękijednostkom,któresąjejczłonkami.Toonedecydująorealizacji
wartości.Wartościpowstająwięcwokreślonychgrupachspołecznychprzez
fakt,żegrupyteijednostkiżyjąwokreślonymczasieimiejscu.Uwzględnie-
niekontekstuspołeczno-historycznegojestbardzoistotnedlazrozumienia
istnieniawartości.PrzywołujętukoncepcjękapitałuspołecznegoRoberta
Putnama
56
.Autorwskazywał,żehistoryczneuwarunkowaniakumulacji
kapitałuspołecznegowpółnocnychWłoszechprzyczyniłysiędosukcesów
funkcjonowaniainstytucjiobywatelskichaktualnie.Podobnezależności
dotycząwartości.Należywięczałożyć,żenaaktualnieistniejącewartości
mająwpływwartościukształtowanedawniej(np.wXIXw.).Aspiracje,
pragnienia,dążeniasąuwarunkowaneistniejącymirealiamispołecznymi.
Wartościistniejąwięcwjakimśstopniuobiektywnie,ponieważbezśrodo-
wiskanaturalnegoispołeczno-historycznegobyniezaistniały
.Istniejąteż
subiektywnie,ponieważsąwytworamiokreślonychludzi,określonychgrup
społecznych,uzewnętrzniająsięwludzkichwyobrażeniachidziałaniach.
Sąodrębnymiwytworamikulturyokreślonejzbiorowości.Takwyodręb-
nionecechypozwalająnasformułowaniedefinicjiwartościadekwatnejdo
badań:Wartośćtookreślonyprzezjednostkiigrupę,doktórejjednost-
kanależy
,przedmiotlubidea.Zawierawsobiewzorzecpostępowania
idziałania,któryjestsankcjonowanyprzeznormy
.Wzorzectenzostał
ukształtowanyprzezokreślonewarunkinaturalneipowstałenaich
grunciewarunkispołeczne.Zaistniałyonewokreślonychwarunkach
społeczno-historycznych.Wtrakcieprocesusocjalizacjijednostki,jako
członkowiegrupy
,przyjęłypostawęszacunkuwobectychprzedmiotów
iidei.Dążeniedoichosiągnięciauznajązapożądane.
Takzdefiniowanyprzedmiotbadańbędziezawierałpodejściezarówno
obiektywne,jakisubiektywne.Ujętyzostałodstronypodmiotowejiprzed-
miotowej.Uwzględniarównieżuwarunkowaniaspołeczno-historyczne,
którewistotnysposóbdecydująoistnieniuwartości.
56
R.Putnam:Demokracjawdziałaniu.TradycjeobywatelskiewewspółczesnychWłoszech.
Przeł.J.Szacki.Kraków–Warszawa:SpołecznyInstytutWydawniczyZnak,Fundacjaim.
StefanaBatorego,1995.
