Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RyszardSolik:Nieuchronnośćinterpretacjiadoświadczeniesztuki
21
tychnaontologiiprzedmiotu.Czyniejesttak,mimorozpatrywanejodrębności
muzykiisztukplastycznych,żetointerpretacja,aniesubstancjalność,stanowi
ówdecydującysposóbistnieniasztuki,rozstrzygającyojejobecnościwprze-
strzenikultury?Sądzę,żetakiewłaśnierozwiązaniepodpowiadanietylkoswo-
istośćmuzycznejmaterii,alerównieżpewneustaleniateoriopoznawcze,
związanezteoriąinterpretacjiisztuki,wiedząoinfrastrukturzerozumienia
orazkulturowychikontekstualnychuwarunkowaniachpercepcji.Niejestprze-
cieżtak,żeucieleśnionewtworzywiewłasnościdziełasztukisąostatecznie
określoneidyskursywniezastygłe.Historiaiteoriasztukipodsuwająwiele
przykładów,wktórychstałośćmateriiiformalno-ekspresyjnegoukształtowania
nieoznaczazarazemniezmiennościprzypisywanychimwłasnościartystycz-
nychczykwalifikacjiestetycznych.Uwzględniająctemporalny,aściślejtempo-
rocentrycznysensformułowanychtwierdzeń,znaciskiempodkreślmywagę
okolicznikamiejscaiczasu,wjakimprocestenzachodzi.Niejestbowiempo-
wiedziane,żecoś,coobecniepostrzegamywokreślonysposób(iniemazna-
czeniaczytoobrazmalarski,czyutwórmuzyczny),zawszezatakoweucho-
dziłoitakimbyło.Kontekstualnośćwszelkiegodoświadczeniaoptujeraczejza
ostrożnością,awefekciezadopuszczeniemodmiennościiniewspółmierności
historycznychocenikonkretyzacjiartystycznychartefaktów.Skłaniamsięwięc
kuzałożeniu(szerzejpiszęotymwinnejksiążce25),żetowdoświadczeniuin-
terpretacjiwłasnościdziełazyskująnależnysens,wcalenieostatecznyijedy-
ny;sensnieodwołalniedeterminowanykulturowo,historycznieipercepcyjnie.
Wszakwłasnościutworumuzycznegoczydziełasztukiidentyfikujemyjakota-
kieniezewzględunaniesame,żeichistotairodzajzostałyraznazawsze
ustanowione,określoneiumocowanebądźtowzapisienutowym,tworzywie,
bądźwmaterialnymnośniku.Niedlategożesąakontekstualneiponadhisto-
ryczne,wolneodwpływuodbiorcy,aledlatego,żepozwalająjetakimiujrzeć
czyusłyszećnaszeprzesłankiinterpretacyjne,wewładaniuktórychsięznajdu-
jemy.Zyskująustalonysensikonkretyzacjęniezracjitego,żesąokreślone
iniezmienne,takieanieinne,zdolnedosamookreśleniaswejspecyficzności,
leczżepostrzegamyjejakotakiewświetlerespektowanychstrategiirozumie-
nia.Substancjalnośćniestanowitedy(nawetwprzypadkusztukiopartejna
nontologiiprzedmiotu”)jedynej,atymbardziejdominującejczydecydującej
otożsamościkulturowejdziełaprzesłanki,niefizyczność,aleinterpretacjakon-
stytuujedoraźnysensikwalifikacjewłasnościobiektu.Tewydająiprezentują
siętak,anieinaczej,albowiemnzawsze[...]zobaczymyjewpewiensposób,
nigdyzaśjakoczystedanefizyczneczekającenainterpretację”26.Cowięcej,
25Por.R.Solik:Sztukajakointerpretacja.Zproblemówdyskursuartystycznego.Katowi-
ce2012(zwłaszczarozdziałWspółokreślającywymiarinterpretacjiipodrozdziały:Przesłanki—
cechykonstytutywne,Wstronęinterpretacji).
26S.Fish:Jakrozpoznaćwiersz,gdysięgowidzi.Przeł.A.Grzeliński.W:S.Fish:
Interpretacja,retoryka,polityka...,s.95.
