Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
artystaMatkęBoskązDzieciątkiem,natomiastinteresującąnasscenęnarodzin
Maryiprzedstawiłonnaplaniedrugim.JakzauważaRichardStemp,widaćna
nimpołożnicę:imatka,idzieckomająaureole,zewzględujednaknazamożność
otoczenianiemogątobyćnarodzinyJezusa-toprzyszłanaświatsamaMaryja72.
Ztematemnarodzinwiążesięponadtofakt,iżobrazLippiegomaformętonda73.
AureolawystępujetakżenaczternastowiecznejanonimowejminiaturzeNarodziny
Maryi.DrzewoJessego74oraznapiętnastowiecznejikonieNarodzenieMatkiBo-
żej75,gdzieotaczaonagłowyMaryiorazJejrodziców,AnnyiJoachima.Natym
ostatnimobrazieaureolaopromieniatakżegłowęanioła76.Przywołajmytutakże
obrazVittoreCarpacciaNarodzinyMarii77.ArtystaukazałnanimMaryjęjako
owiniętewbiałepieluszkiniemowlę,zaureoląwokółgłowy.Spoczywającanato-
miastnałożuAnnaprzedstawionazostałabezaureoli.
Kolejnymapokryfemstaropolskim,któryrozważymywkontekściecudownych
znakówotaczającychprzyjścieMaryinaświat,jestszesnastowiecznyŻywotświętej
Anny78.Utwórjestdosłownymtłumaczeniemłacińskiejhagiograficznejopowieści
LegendasanctissimaeMatronaeAnnae,wielokrotniedrukowanejuschyłkuXVw.
iwstuleciunastępnym.Wykorzystywanowniejobficiewątkiwystępującewdaw-
nychapokryfach,międzyinnymiwProtoewangeliiJakuba,EwangeliiPseudo-Mateusza
Warszawa2007,s.91.
72
Ibidem.
73
Polewejstroniedostrzegamykobietęniosącąnagłowieokrągłątacę:weFlorencjibowiemwXVw.
kobietapoporodziedostawałasłodyczenaokrągłejtacy,zwanejztegopowodudescodaparto,czyli
naczyniemnarodzin.Tacetakieozdabianostosownymiscenamiprzedstawiającymidziecilubsam
poród.Naczyniedałopoczątekgatunkowiokrągłychobrazówjakten(ibidem).
74
Por.NarodzinyMaryi.DrzewoJessego,warsztatwestfalski,miniaturaziluminowanegoZwier-
ciadłaZbawienia,ok.1360,HessischeLandesbibliothek,Darmstadt.Reprodukcjadzieław:Pismo
ŚwięteStaregoiNowegoTestamentu.BibliaTysiąclecia.PierwszaKsięgaKronik,wprzekładziezję-
zykóworyginalnychoprac.ZespółBiblistówPolskichzinicjatywybenedyktynówtynieckich,wyd.
5nanowooprac.ipopr.,ilustr.,Poznań-Warszawa2006(dalej:BT5,1Krn,s.18).Ponieważedycja
taobejmujewramachjednegowoluminujedną,dwielubwięcejksiągbiblijnych(lubniekiedyczęść
jednejksięgi),poskrócieBT5podawaćbędziemyodpowiedniesiglabiblijnewedługBT.Motyw
drzewaJessego,wypełniającydolnąpołowępowierzchniobrazu,zostanieszerzejomówionywpod-
rozdziale3.4.Natemattegomotywuwikonografiibożonarodzeniowejpor.także:Z.Kliś,Temat
BożegoNarodzeniawpolskiejsztuceśredniowiecznej,Kraków1994,s.133-137.
75
Por.NarodzenieMatkiBożej,ikona,XVw.,Zurych,kolekcjaprywatna.Reprodukcjadzieław:
BT5,Kpł,s.22.ObraztenprzedstawianaplaniepierwszymscenęnarodzinMaryi,naplaniedrugim
zaświdzimyspotkaniemałżonkówJoachimaiAnnywZłotejBramie.
76
DopieronapoczątkuVw.n.e.zaczętoprzedstawiaćaniołyzaureolami(atakżezeskrzydłami)
itenwzorzecprzetrwałdodziś(L.Ward,W
.Steeds,op.cit.,s.9).
77
Por.VittoreCarpaccio(ok.1460-1526),NarodzinyMarii,AccademiaCarrara,Bergamo.Repro-
dukcjadzieław:R.Debray,NowyTestamentwarcydziełachmalarstwa,tłum.K.Arustowicz,War-
szawa2004,s.12-13.
78
Dalejwodniesieniudotegoutworu:ŻśA.Wszystkienaszecytatyz/odsyłaczedoŻśApochodzą
z/odsyłajądonastępującejedycji:[LegendasanstissimaeMatronaeAnnae.]ŻywotświętejAnny,
naczystszejPannyMaryjej,MatkiBożejiPanaJezuKrysta,starejmatkiJego,[Kraków:H.Wietor,ok.
1532].Egz.BibliotekiJagiellońskiejwKrakowie,sygn.Cim.147.Dalejwodniesieniudotejedycji:
ŻśA1532.
21
