Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Rodzinajakośrodowiskorozwojudziecizniepełnosprawnościami
posażenie,(2)cechyśrodowiska,którewpływająnaprzebiegrozwojuoraz
(3)sposoby,wjakietedwiegrupyczynnikówwchodzązsobąwinterakcje
iprowadządokolejnychosiągnięć.Odnoszącsiędopierwszegoaspektu,
należystwierdzić,żekażdedzieckomaunikatowewyposażeniegenetycz-
ne.Określaonojegopłeć,cechytemperamentu,możliwościrozwojuwróż-
nychsferach,wyznaczadynamikęzmianwposzczególnychukładachor-
ganizmu,wtymwośrodkowymukładzienerwowym,atakżedecyduje,
jakiepotrzebywymagajązaspokojenianakolejnychetapachżycia.Czynniki
genetyczneokreślająprzebiegrozwojupsychicznegowtychaspektach,
któresąwspólnedlawszystkichdzieci.Wewczesnychstadiachontogenezy
możnazaobserwowaćtakiegenetycznieuwarunkowanekamieniemilowe
rozwoju,jak:kształtowaniesięprzywiązania,pierwszeprzejawyzdolności
dowskazywaniagestemprzedmiotówzainteresowania,pojawieniesię
pierwszychsłów(Schaffer2006).Wokresieprenatalnymorazwpierwszych
trzechlatachżyciakształtującesięorazrozwijającenarządyiukładysąbar-
dzopodatnenadziałanieróżnychczynników,takstymulujących,jak
iuszkadzających.Niebezpieczeństwowystąpieniapoważnychzaburzeń
rozwojujestnajwyższewówczas,gdyszkodliweczynnikipojawiająsię
wokresachsensytywnychdlakształtowaniasięokreślonychnarządówlub
funkcji,naprzykładmiędzy3.a8.tygodniemżyciapłodowego.
Genetycznieuwarunkowanąwłaściwościąkażdegodzieckajestjegoak-
tywność.Właściwośćtamafundamentalneznaczenie,ponieważśrodowisko
możewpływaćnarozwójdzieckatylkowtedy,kiedyonowchodziwaktyw-
nerelacjeześrodowiskiemipodejmujewnimróżnorodneczynności.
Człowiekrodzisięjakoistotaaktywna,aaktywnośćjestcechąimmanentnąistot
żywych,sposobemichistnienia.Człowiekmożeżyćirozwijaćsięwyłączniedzięki
procesomstałejwymiany(napoziomiebiochemicznymipsychologicznym)ze
swymotoczeniem.Stosunkiiprocesywymianyzotaczającymświatemrealizująsię
wtokuipoprzezaktywnośćjednostkiiwymagająstałejregulacji(Przetacznik-
-Gierowska,Tyszkowa1996,s.215).
Dzieckoodpierwszychdniswegożyciaangażujesięwprocesywymia-
nyinformacjizeswymotoczeniem.Wykorzystujeswojeodruchyiumiejęt-
nościjakopunktwyjściadoopanowywaniakolejnych.Posługujesiępier-
wotnymi,słaboukształtowanymiumiejętnościamijakswoistątrampoliną
ułatwiającąnabywanienowych,bardziejzłożonych.
Wparadygmaciespołeczno-interakcyjnymzwracasięszczególnąuwagę
narolę,jakąwprocesierozwojujednostkiodgrywaśrodowiskofizyczne
ispołeczne4.Naśrodowiskofizyczneskładająsięprzedmiotypowstałena-
---
---
---
---
---
-
4Środowiskoto„względnietrwałyukładelementówotoczeniaczłowieka,ważnychdla
jegożyciaizachowaniasię[ł]Elementamiśrodowiskaczłowiekasąrzeczyiludziepozosta-
