Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Rodzinajakośrodowiskorozwojudziecizniepełnosprawnościami
jącymjeśrodowiskiem,przedewszystkimśrodowiskiemspołecznym[ł]Stąd
pierwszympytaniem,naktórepowinniśmysobieodpowiedzieć,badającdynamikę
rozwoju,jestpytanieocharakterkontekstuspołecznego(Wygotski2002,s.78-79).
Zatemfunkcjepsychicznepotrzebnedzieckudoradzeniasobieześro-
dowiskiemisamodzielnegorozwiązywaniaproblemówmająźródłowpro-
cesachzachodzącychwrelacjachzinnymiludźmi.
WkoncepcjiWygotskiegokluczowejestzałożenie,żefunkcjepsychicz-
nekształtująsięwwynikuinternalizowaniaprzezdzieckosposobówroz-
wiązywaniaproblemówpoznanychwtokudziałańpodejmowanych
wspólniezinnąosobą.
Każdazwyższychfunkcjipsychicznychbyładlategozewnętrzną,żebyłafunkcją
społeczną,zanimstałasięwewnętrzną;zanimstałasięfunkcjąściślepsychiczną,by-
łapoprzedniostosunkiemspołecznymdwojgaludzi(Wygotski1971,s.132-133).
Zatemwszelkiewyższefunkcjepsychicznenajpierwpojawiająsię
wplaniespołecznym,wewspólnychdziałaniachzbardziejkompetentnym
partnerem,apóźniejwplaniepsychologicznym,kiedyzostająprzezdziec-
koprzejęteizinternalizowane.Rozwójpsychicznytoprzechodzenie
zpłaszczyznyinterpsychicznejdointrapsychicznej,odregulacjiwspólnej
doautoregulacji5.
Wygotskinauczanietraktujejakoistotnyczynnikrozwoju,jakośrodek,
zapośrednictwemktóregobardziejdojrzaliuczestnicykulturyprzekazują
dzieckutakzwanenarzędziakulturowe.Sątowypracowaneprzezspołe-
czeństwoumiejętności,praktykidziałaniaiprzedmioty,aprzedewszyst-
kimjęzyk.Opanowanietegotypunarzędzipomagadzieckuwejśćwżycie
wtakisposób,któryprzezdanespołeczeństwojestuznawanyzawłaściwy
iskuteczny.Dzieckouczysięposługiwaćnarzędziamikulturowymiprzy
pomocyipodkierunkiembardziejkompetentnychpartnerów:przede
wszystkimrodziców,aletakże:dziadków,rówieśników,rodzeństwa,przy-
jaciółlubznajomych.Zatemnauczycielamimogąbyćosoby,którewięcej
wiedząiwięcejumiejąorazrozumiejąpotrzebydziecka.Licznecodzienne
interakcjeznimisąkluczemdorozwojupsychicznego.Uczestnicząc
wwieluróżnorodnychdziałaniachspołecznych,dzieckoopanowujekom-
petencje,którewpóźniejszymokresieżyciapozwoląmunasamodzielne
funkcjonowanie.
---
---
---
---
---
-
5Wygotskiwyrażatonastępująco:„Każdawyższafunkcjapsychicznapojawiasię
wrozwojudzieckadwukrotnie:razjakodziałalnośćzespołowa,społeczna,czylijakofunkcja
interpsychiczna,drugirazjakodziałalnośćindywidualna,jakowewnętrznysposóbmyślenia
dziecka,jakofunkcjaintrapsychiczna”(Wygotski1971,s.544).
