Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dlaczegopytamyowiarygodność?
1.Rozumieniewiarygodności
23
Pojmowaniewiarygodnościjestniezwykleróżnorodne.Niemożetodziwić,
bowiemodnoszącsięwprostdozawartychwsamymsłowieelementówznaczą-
cych–godnościiwiary–możnająrozumiećjakowłasnośćwszelkiegomy-
ślowegonastawienia,wktóregoprzedstawieniejesteśmyskłonnizawierzyć
poznawczolubteżnormatywnieuznawaćjezagodnewiary.Takpojętawiary-
godność–jakoatrybutpoznaniaimyślenia–pozostajeoczywiściedomenąrozle-
głychdociekańflozofów2itenjejkontekstniebędziedalejszczególnierozwijany.
Podobnienamarginesiepozostawionyzostanieproblemwiarygodnościmetod
badawczychczyteżmetodnauki„wogóle”,którystanowizagadnieniebieżąco
dyskutowanewkażdejdyscyplinie3.
Pulapozostałychkontekstów,wktórychdopuszczasięróżnesłownikowe
rozumieniewiarygodnościpomimotopozostajebardzorozległa.Rodzinyzna-
czeń,którewiązaćmożnaztymokreśleniem,złatwościąpozwalająnawyróż-
nieniechoćbydziesięciuichodmian.Wiarygodnośćbywatraktowanajakoatrybut
(1)jednostek–wierzytelność(credability),solidność,(2)narzędzi–niezawod-
nośćlubteżdokładność(stat),stabilność(pewność),jakowłaściwość(3)celów
lubidei,atakże(4)instytucjiipraktyk,któresąprzeznieinicjowane.Jakowła-
ściwośćosóbmożebyćwiązana(5)zwartościamiorazszerokimzestawemcech
charakteru,(6)cnót(trustworthines),któreczyniączłowiekagodnymzaufania,
skłaniajądoobdarzaniagouznaniemiszacunkiem.Owiarygodnościmożnasen-
sowniemówić,wiążącjąz(7)typemprzekazu,(8)jegoznaczeniemwprocesach
komunikacyjnych,atakżeodnoszącsiędo(9)sposobu,wjakijestodczytywany
i(10)przyjmowanejprzytymperspektywy–historycznej,teoretycznej,czyteż
dyscyplinarnej.
Wrozumieniuwiarygodnościdostrzegaćteżmożnaukierunkowaniaswoiste
dla„poznawczegointeresu”dyscyplinnaukowychsprawiające,żeichreprezen-
tancirozpatrująjązuwaginaokreśloneoczekiwania.Ekonomiściodnosząsiędo
niejwkontekścieszacowaniawartościekonomicznych(marki,własnościfrmy,
klienta,sprzedawcy,wizerunkuefektureklamy),psycholodzyskupiająsięwokół
pytania,jakimiśrodkamistawaćsięwiarygodnymdlainnych.Filozofowieiteolo-
dzypodnoszągłównieznaczeniewiarygodnościmyślenia,„świadectwa”czyteż
sposobujegoodczytania.
Przedstawionewewstępieuzasadnieniespotkaniaorazchęćuniknięciadys-
cyplinarnegopartykularyzmuskłaniadotraktowaniawiarygodnościgłówniejako
dziedzinypraktykkulturowych.Wiarygodnośćbędziewiecdalejrozumianaszero-
kojakokategoriaopisującakulturęakademicką–właściwośćtworzącychjąprak-
2Przywołanewcześniejokreśleniewiarygodności,jakowłaściwościmyślenia,wprowadzamza
uwagamiMariiKostyszakdostanowiskaFryderykaNietzschego(por.Kostyszak2010,s.42–43).
3Ocenametodologicznegorygorubadańrodziobecnieproblemkryteriów,któremożnastoso-
waćwróżnychodmianachmyśleniadyscyplinarnego(por.np.Czakon2014,s.51–62).
