Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp.fiPrzeklętynieobecny”
będącegowistociewyrazempotrzebywyraźnegoodcięciasięodnnaiwnego”
biografizmuczypsychologizmu,coteoriizdarzałosięczynić,oczymtakżedo-
brzewiemy,równieczęsto,acozregułyskutkowałobezradnościąwobliczu
niemożnościprzełożeniawpraktyceinterpretacyjnejkategoriiestetycznych
nakategorieantropologicznelubnaodwrót.Zaznaczyćjednakwypada,żeod
latzeswobodąibezcienianiepokojupowołujemysięnahistorycznewersje
nnaiwności”14,niepodejrzewającnawet,żetanigdyniejestzgóryoczywista,
tymbardziejahistoryczna.nNaiwność”,możnarzec,nigdyniejestaktualna.
Choćbykonfliktartystyzeświatemstraciłjakiekolwiekugruntowanie
wtradycji,choćbyodrzucenieibuntstałysięjedynieelementamimniejlub
bardziejwyrafinowanej,literackiejgryoautokreacyjnymcharakterze,choćby
nprzeklętość”niebyłajużpodżadnymwzględemprzeklęta,teorialiteratury,
którątutajświadomieuprzywilejowuję,poszukującnowychnarzędziopisu,
nieuniknietegopodwójnegoryzyka.Chybażezrezygnuje,jeślijużtegonie
uczyniła
15
,zsamejsiebie,tj.zeswegodotychczasowegostatusuodrębnej,
mającejwłasnąspecyfikęsubdyscypliny,takczyinaczej–odmawiającejlite-
raturzeuprzywilejowanejpozycjiwprzestrzenikulturowej,którąbadanaco
dzień,aktóranadalbądźcobądźgroziinstrumentalizacją,tymbardziejże
stawianewtejperspektywieogólnoteoretycznepytanianieulegająwzasadzie
zbytdalekoidącejmodyfikacji.Wciążbowiemchodziowywoływanąpew-
nymrodzajemzauroczeniadrugąstroną,impulsempłynącymztamtejstrony,
próbęprecyzyjnego(aprzytymsatysfakcjonującego)opisurelacjipomiędzy
literaturąarzeczywistością(egzystencją).
Czyniepojawiasięodczasudoczasutakirodzajliteratury,któryspra-
wia,żenaukaoniej,zwłaszczakrytyka,musiwswejmowie–posłużmysię
tuznanympoetyckimsformułowaniemWojaczka–nurodzićsięnanowo”16,
czyliprzejśćprzezpewienprógnnaiwności”lubprzynajmniejskonfrontować
sięznią,zaczynającniejakonodpublicznościliterackiejijejpunktuwidzenia,
jejpostawyczytelniczejiwyobrażeńoliteraturze”,odktórejzwykle,jakpod-
kreślaStanisławRosiek,nrozpoczynałysięzwyklepowrotydoautora-osoby”?17.
14
JanuszSławińskigotówbyłtwierdzić,jeszczewlatachsiedemdziesiątych,żeówhistorycz-
nynbiografizm”niestanowidlabadaczaanizagrożenia,aniszansy(Myślinatemat:biografapisarza
jakojednostkaprocesuhistorycznoliterackiego,w:tenże,Próbyteoretycznoliterackie,Kraków2000,s.162).
15
Zob.:G.Tihanov,DlaczegonowoczesnateorialiteraturynarodziłasięwEuropieŚrodkowej
iWschodniej?(Idlaczegodziśjestmartwa?),nTekstyDrugie”2007,nr4,s.131;J.Tabaszewska,Li-
teraturoznawstwosłużebne,nTekstyDrugie”2017,nr1,s.262–273.
16Chodziopóźny(zdatą3II1970)wierszCzytojuż…ztomuCzytojużjesttagwiazda:
nienazwanejeszczesłońce,/Októrymwiem,że,iżbyjenazwać,potrzebawmowie/Urodzićsięnanowo?
(R.Wojaczek,Wierszezebrane,red.B.Kierc,Wrocław2005,s.171).
17S.Rosiek,Bezimiennośćinaiwneczytanie,w:S.Chwin,S.Rosiek,Bezautorytetu,Gdańsk
1981,s.103.
