Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp.fiPrzeklętynieobecny”
przeklętych”,kanonnatyletrwałyihermetyczny,żejeszczedziśpróbajego
uzupełnieniaonowenazwiskouchodziłabyzapróbętyleżnieoczywistą,co
zwyczajniewątpliwą.
Trzebajednakwyraźnieoddzielićkwestiętego,cozfigurąnartystyprze-
klętego”rzekomouczyniławwiekudwudziestymsamaliteratura,zwłaszcza
przedwojennaawangarda(ekspresjonizm,surrealizm,futuryzm),tworząc
zniejbezmałakonwencjęliteracką4,którakolejnympokoleniommłodych
poetówsłużyłazasprawdzony,choćzawierającyzawszeodrobinęryzyka,
modelnfunkcjonowaniapoetywżyciuliterackim”
5
,należałobywięcoddzielić
toznaczenieodjejznaczeniairoliwdyskursiekrytycznoliterackimzjednej
stronyiteoretyczno-czyhistorycznoliterackimzdrugiej.Dziś(iwcałym
niemaldwudziestymwieku)npoetaprzeklęty”niejestjużbynajmniej(nie
był)jednostkąspołeczniewykluczoną6,ajegotwórczośćniejest(niebyła)
twórczościąnieznanąbądźnieakceptowaną.Zjednymwszakwyjątkiem.
Jeśliubiegływiekndodałsytuacjompoetywyklętegoniezwykledramatyczne
czywręcztragiczneepizody”,jeślinsystemytotalitarnenadałytwórczościlite-
rackiejcharakterdziałalnościpolitycznej”7,toznaczenienwyklęcia”,nietylko
wtych–zdawałobysię–jednoznacznychprzypadkach,wktórychpolitycz-
nawymowaliteraturymiałacharakterintencjonalny,nieuchronnienakłada
sięnasensnzaangażowania”inosobności”8.OilewięcinicjatywaVerlaine’a,
aleteż–równolegle–Huysmansa(chodziopowieśćNawspakz1884roku),
służyławydobyciunajawtychpoetów,którzyniebyliznaniówczesnejpub-
liczności
9
,otyleztwórczościąBursy,Poświatowskiej,WojaczkaczyStachury
nietrzebabyłonigdynikogospecjalniezaznajamiać10.
4
Zob.G.Gazda,Poètemaudit:międzypoezjąiżyciem(romantyzm-symbolizm-awangar-
da),w:WkręguzagadnieńAwangardy.V,red.G.Gazda,M.Leyko,Łódź1995,s.47–49.Tezata,
wistocieparadoksalna,implikujewszakżejakąśpierwotną,rzeczywistączyoryginalnąpostać
poètemaudit,pozostającąwopozycjidopostacikonwencjonalnej,zczymtrudnosięzgodzić,
albowiemjużsamainicjatywaVerlaine’a,odsłaniającswójmitotwórczypotencjał,okazałasię
wpewnymsensieprzeciwskuteczna.
5Zob.M.Jaworski,„RafałWojaczek”.Lirykaiautobiografa,nPolonistyka”2014,nr5,s.37.
6Zob.A.Chwieduk,Wojaczeknamiarę.Przykładlegendyliterackiej,nOgrodyNaukiSztuk”
2014,nr4,s.611.
7
G.Gazda,dz.cyt.,s.49.Zawzorcowyprzykładnieintencjonalnegouwikłaniawkonflikt
zezideologizowanąpolitykąkulturalnąmógłbyposłużyćWojciechBąk(zob.J.Kuciel-Frydryszak,
WojciechBąk-poetawyklęty.HistoriazPolskiLudowej;tekstdostępnynastronie:www.wybor-
cza.pl[dostęp:24.02.2019]).
8
Zob.B.Przymuszała,Wstęp,w:Formyzaangażowania.PisarkiipisarzewkulturzeXX
iXXIwieku,red.M.Brzóstowicz-Klajn,G.Pertek,B.Przymuszała,Poznań2017,s.7–13.
9Zob.G.Gazda,dz.cyt.,s.44.
10NatematsilnejobecnościWojaczkawobieguczytelniczym,zarównotympopularnym,
jakikrytycznoliterackim,zob.M.Jaworski,dz.cyt.,s.35–38.
