Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
TToAasoTNs
Trudnojednakniezgodzićsięzzastrzeżeniem,żeinteresującenastutaj
pojęcieartystyprzeklętegotraktujesiędziśzregułyjakoporęczną,choćnie-
wieleznaczącąetykietę.Określeniepoètesmauditsużyteporazpierwszyprzez
AlfredadeVignywfilozoficznejpowieściStello,wktórejjedenzbohaterów
nazywapoetównrasąnazawszewyklętąprzezmożnychtejziemi”(nlarace
toujoursmauditeparlespuissancesdelaTerre”
5
),wskazujeniedwuznacznie
nakonfliktnaturyspołecznejczywręczklasowej.Termintenzyskałjednak
rozgłosdopierozasprawąksiążkiPaulaVerlaine’a,wydanejporazpierwszy
w1884rokuiwznowionejczterylatapóźniejwobszerniejszejwersji,wktórej
znalazłysię,opatrzonekrótkimiesejami,wierszesześciupoetów(m.in.Rim-
bauda,Mallarmégo,Villiersadel’Isle-AdamaisamegoVerlaine’a),nazwanych
nprzeklętymi”bądźnwyklętymi”niezracjijakiejściążącejnanichklątwy,bę-
dącejskutkiemdziałaniatajemnych,nadprzyrodzonychmocy,alezracjiich
odrzuceniaprzezczytającąmieszczańskąpubliczność,któraoddekadenckiej
isymbolistycznejpoetykiwolałaraczejtradycyjnądykcjęparnasistowską.
Konfliktten,wbrewtowarzyszącejmulegendzie,nosiłwszelkieznamiona
typowegokonfliktuośrodowiskoweuznanieiprestiż,nkonsekracjęspecy-
ficznąwpoluliterackim”
6
,jakbytoująłPierreBourdieu,wktórymgłówną
rolę,przynajmniejwpierwszymokresie,odgrywałynietyleczynnikiobycza-
jowe–cyganeryjnystylżycia,skandaleinałogi–ileekonomiczno-społeczne,
oczymświadczyłom.in.rychłerozejściesiędrógMallarmégo(isymbolistów)
orazVerlaine’a(idekadentów),któregopodłożembyłynietylkoróżnicearty-
styczne,aletakżeróżnicespołeczne.nWiększośćsymbolistów–jakzauważa
Bourdieu–pochodziześredniejbądźwielkiejburżuazjilubteżzeszlachty,
studiowaławParyżu–częstoprawo,natomiastdekadenciwywodząsięzludu
bądźdrobnejburżuazji,sąsłabowyposażeniwkapitałkulturowy”
7
.
Podłożekonfliktunodrzuconego”artystyzeświatemmazatemcharakter
społeczno-ekonomiczny,aniemetafizyczno-egzystencjalny,choćjużwkrót-
cezasprawąsamychartystówzostanieonowzbogaconeoówfatalistyczny
kontekstdodającyichlosomtajemniczegouroku.Przemieszczenietoma
jednaktakżecałkowicieziemskiekorzenieiwiążesięzrozwojemprzemy-
słowym,postępującąegalitaryzacjążyciaspołecznego,rozwojemkulturyma-
sowejiutowarowieniemdóbrkulturyprowadzącymdostopniowegozaniku
aury,jakatowarzyszyładziełomsztuki,otaczającprzyokazjirównieżsamych
twórców.Procesyte–doskonaleznaneiopisaneszczegółowoprzezsocjo-
logówliteraturyisztuki(choćbyIanaWatta,RobertaEscarpitaczyLuciena
Goldmanna)–stałysiętakżebezpośrednimpunktemodniesieniadlaanaliz
5A.deVigny,Stello,ouLesDiablesBleus,Bruxelles1932,s.57.
6P.Bourdieu,Regułysztuki.Genezaistrukturapolaliterackiego,przeł.A.Zawadzki,Kraków
2007,s.191.
7Tamże,s.190.
