Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Poètemauditjakofguranowoczesnegoartysty(ćwiczeniezestetykiantropologicznej)
21
PeteraSloterdijkapoświęconychafektywnemuwymiarowiowychprzemian,
akonkretniepojawieniusięuczuciapogardyjakoczynnikaorganizującego
relacjespołeczneiantagonizującegocałegrupyspołeczne.Tenafektywny
wymiarprocesówekonomiczno-społecznychwydajesięszczególnieinte-
resującywkontekściezajmującegonastutajproblemu,nawiązujebowiem
bezpośredniodonegowanejprzezegalitarystyczną,umasowionąkulturępo-
trzebyuznaniaiprawadoróżnicy,naktórymopierasięwszelkadystynkcja
będącapodstawąistnieniasztuki.Zniesieniesztukioznaczawszakzniesienie
wszelkichróżnicującychdystynkcji,awięcostateczniespełnionyegalitary-
stycznyiwistocienihilistycznysenoodwartościowaniuwszelkichwartości.
Pojawieniesięnowoczesnejfigurynpoetyprzeklętego”należyzatemwiązać
zzachodzącymimniejwięcejodpołowyXIXwiekucharakterystycznymidla
nowoczesnegospołeczeństwazachodniegoprocesamiumasowieniakultury
iwszelkimispołecznymikonsekwencjamitegozjawiska,m.in.konfliktemro-
mantycznegoipostromantycznegoartystyzdrobnomieszczańskąmasąaspi-
rującądoupodmiotowienia,awięcwpraktycedouznaniaswojejpospolitości
zawartośćuniwersalną,obowiązującąinormatywną.n[P]ogardatłumudla
wszystkiego,coprzekraczajegopołożenie”
8
,stajesięwrezultacie,jakzauważa
Sloterdijk,podstawąopartejnaresentymenciereakcjipogardzanychartystów,
którzywreaktywnymgeścieodpłacająpogardązapogardę.Społecznieupoko-
rzeniiwykluczeniprzezmechanizmyrynkoweodpowiedzialnezadystrybucję
zarównosymbolicznych,jakimaterialnychnagródostentacyjnieeksponują
własnewykluczenie,nadającmujednocześniepozoryfatalistycznegowybrań-
stwa,któreprzynajmniejwsferzefantazmatuprzywracaimutraconąpozycję
umożliwiającą–wbrewmaterialnymoznakomupadkuiponiżenia,ekspono-
wanymnierzadkozmasochistycznymzapałem–wzgardzenieswymiwzgardzi-
cielami.TenreaktywnymechanizmopisanyporazpierwszyprzezNietzschego
Sloterdijkuznaje–zczymwypadasięzgodzić–zannajpotężniejszyinstrument
interpretacjisocjopsychologicznychstosunkówwkulturzemasowej”
9
.
Wydajesięzatem,żeideapoetyprzeklętego,zarównowjejdziewiętna-
stowiecznymwydaniu,jakiwjejpóźniejszychdwudziestowiecznychwciele-
niach,niejestniczyminnymjakswoistympostauratycznymczypostmetafi-
zycznymtransferempospolitegoresentymentuwdziedzinęsztuki(noszącym
jednakwyraźnemelancholijneśladyowejutraconejinieodżałowanejme-
tafizycznejauryotaczającejniegdyśsztukęiosobęartysty).Dostrategiitej
wokresiewczesnego,dziewiętnastowiecznegomodernizmuodwołująsię
ciartyści,którzyzewzględówspołecznychczyekonomicznychniemogą
aspirowaćdorolimodernistycznychnkapłanówsztuki”,gotowychzadowolić
8
P.Sloterdijk,Pogardamas.Szkicowalkachkulturowychwewspółczesnymspołeczeństwie,przeł.
B.Baran,Warszawa2012,s.86.
9Tamże.
