Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
RobertCieślak
Zjednejstronymamyświadomość,żezakresipojemność
pamięci,zwłaszczapamięcietnicznej(resp.zbiorowej),wyznacza
granicetożsamościobdarzonejniągrupy,zdrugiejjednak_gdy
przypomnimyMaterięipamięćBergsona_przyznamyrównież,
żepamięćspełniafunkcjesłużebnewobecpercepcji,zarównoją
umożliwiającwzderzeniuzaktualnymwrażeniem,jakrównież
pozwalającnaprzecięciuichobuwyodrębnićpojęcieuobrazuH
(image)
6
.Czymożnazatem,jeślinawetbardzochcesięzapo-
mnieć,dochowaćmilczeniaotym,cowdoświadczeniuegzysten-
cjalnymnajtragiczniejsze?Niemożna_wszakutrzebadać
świadectwoH.Gdyjednakmimoto,wbrewwiedzyowładzy
posiadanejprzezpamięć,któranadajegrupietożsamość,stoisię
wprzerażeniu,zniemootwartymiustami,zzamarłymwgardle
krzykiemprzerażenia_jakwówczaspisaćwiersze?Zjakich
reprezentacjiułożyćobrazypoetyckie?Pojakiesięgaćmotywy?
Coijakwyrażać?
Wspomnianawcześniejsłużebnośćpamięciindywidualnej
(osobistej,głębokiej)polegagłównienagotowościdoprzypomi-
nania,przywoływaniawyobrażeńodtwórczych,awięcich
każdorazowegoprzedstawianiawceluaktualizacjizdanymi
percepcyjnymi,codajepodstawępoznawczegokonkretyzowania
spostrzeżeń,dokonywanychgłówniezuwaginacharakternaszej
wświadomościwspólnoty.Wreszcie_pozostającwkręgutejsamejmeta-
forywspółczesności_powiemy,żestrukturęodrębną,świadomie,niekiedy
żmudnieimozolnie,niekiedyradośniebudowanąposiadaćmusipamięć
Poety,którawpisanawtekstliterackistajesiępamięciąpoetycką.
6
Zob.uwagiJ.LeGoffa,Historiaipamięć,op.cit.,s.150.Wartotu
przywołaćtakżebezpośredniosądyBergsona(Historiaipamięć,op.cit.,
s.188),pozwalającenaradykalneodróżnieniewspomnieniaodpercepcji,
takżenastwierdzenie,użepamięćwcaleniepoleganajakimśregresietego,
coteraz,doprzeszłości,alewręczprzeciwnie,narozwijaniusięprzeszłości
kuteraz
·niejszości.l...]naszeterazjestprzedewszystkimstanemnaszego
ciała.Natomiastnaszaprzeszłość,wręczprzeciwnie,jesttym,cojużnie
działa,alemogłobydziałać;tym,cobędziedziałało,wciskającsięwewra-
żeniaaktualnierozgrywającesię,odktórychbędziezapożyczałowitalność.
Prawdąjest,żewmomenciegdywspomnieniezaktualizujesię,działając
wtensposób,przestajebyćwspomnieniemistajesiępercepcjąH.
