Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kognitywneikulturoweprzesłankiemocjonalnegopoznaniawzrokowego
23
którekontrolowanejestwtakimsamymstopniuprzezśrodowisko(reprezentacje
reaktywne-ludzkiereakcje,refleks),ciało(reprezentacjeenaktywne-umiejętno-
ścimimetyczne)imózg(reprezentacjesymboliczne-ludzkieprzekonania,prag-
nieniaitd.).Stądludzkaaktywnośćpercepcyjno-poznawczarealizujesiędzięki
trzemzdolnościom,tj.czystowewnętrznym(wewnętrznyukładpoznawczymóz-
gu);enaktywniecielesnym(konfiguracjamózgowaicielesna);angażującymświat
zewnętrzny(łączeniesystemumózgowegoiśrodowiskowychkonfiguracji)24.
Mamydoczynieniazzakwestionowaniemsubiektywnychstanówmentalnych,
szerzej-pierwszoosobowegomodelukognitywnegowrelacjiumysł↔światze-
wnętrzny,narzeczrozwijaniakoncepcjieksternalistycznych.Wpewnymsensie
tokwestionowanieinternalizmu,wktórymwewnętrznapercepcjai/lubretrospek-
cjajednostkowegoumysłujestjedynymźródłemprzekonań,sądów,opiniioświe-
cie;gdzieciałoludzkierozumianejestjakosystemwewnętrznychprocesówznaj-
dującychsięmiędzybodźcamiareakcją,tj.subiektywnąodpowiedziąnabodźce
światazewnętrznego
25
.Oznaczato,żekontekstspołecznymastopniowalnywpływ
nakształtpartykularnejświadomości,inaodwrót.Dodatkowotakaargumentacja
wskazujenaokreślonysposóbdefiniowaniajednostkowejumysłowości,gdzieneu-
ronoweuwarunkowaniadoświadczeńpercepcyjno-poznawczychniesą(niemogą
być)wystarczającąpłaszczyznądlaadekwatnychwyjaśnieńnaukowychnatemat
ludzkichdoświadczeńróżnegotypu.
Wtakichokolicznościachpodejściaspołecznewkognitywistycerozpatrująludz-
kiumysł-ciałonaeksternalistycznymplanie,gdzieprocesysomatyczno-poznaw-
czebadanesąpodkątemwielostronnychinterakcjipomiędzyludzkimumysłem/
umysłamiaśrodowiskiemspołecznym,wktórychfunkcjonujetenżeumysł/umysły.
Przykłademtakiejwrażliwości,gdzieodrzucasiępierwszoosoboweujęciestanów
mentalnychorazindywidualistyczno-izolacyjnedefiniowanieumysłowychproce-
sówpercepcyjno-poznawczych,jestkoncepcjaumysłurozszerzonego(extended
mindthesis)zaproponowanaprzezAndy’egoClarkaiDavidaChalmersa26.Wtym
24
R.J.Wilson,BoundariesoftheMind:TheIndividualintheFragileSciences.Cognition,
CambridgeUniversityPress,Cambridge2004,s.188.
25
R.Ziemińska,Eksternalizmwewspółczesnejepistemologii,WydawnictwoNaukoweUni-
wersytetuSzczecińskiego,Szczecin2002,s.18-26;H.Reichenbach,ExperienceandPrediction:
AnAnalysisoftheFoundationsandtheStructureofKnowledge,TheUniversityofChicagoPress,
Chicago&London1961,s.7,225,382.
26
Koncepcjaumysłurozszerzonego(extendedmind)nazywanajestradyklanąformąeksternali-
stycznegoujęciaumysłu.Określanajestjako:eksternalizmlokacyjny(locationalexternalism)czy
ekologizm(environmentalism).Totzw.rozszerzonypogląd(extendedview)i/lubhipotezarozsze-
rzonegopoznania(hypothesisofextendedcognition),gdzieludzkiepoznanie-wznacznymstop-
niu-obejmujeelementypozagranicamiludzkiegoorganizmu.Toideabazującąnaogólnymza-
łożeniu,żeumysłi/lubprocesypoznawczewykraczająpozagranicepsychofizycznedanejosoby.
Zob.m.in.w:R.A.Wilson,MeaningMakingandtheMindoftheExternalist,w:R.Menary(red.),
TheExtendedMind,TheMITPress,Cambridge2010,s.171;R.D.Rupert,CognitiveSystemsand
TheExtendedMind,OxfordUniversityPress,Oxford2009,s.3-4,69-76.
