Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RozdziałI
jestnpunktemwidzenianaświat”,nelementemobiektywnejprzestrzeni”,njednym
zprzedmiotównależącychdoświata”ciągnącymzasobąnintencjonalnenici,które
wiążąjezjegootoczeniem,iwkońcupozwalaodsłonićpodmiotpostrzegającyjako
światpostrzegany”32.Wtymsensieniemożnamówićoaktywnościzmysłowo-po-
znawczejbezpercepcjicielesnej,gdzieciałojestswoistymgwarantemorazźródłem
powstaniapierwszoosobowejperspektywy,subiektywnejwiedzy,doświadczenia,
postawy,zachowania,odczuwaniaitd.Zgodniezsugestiąautora:
Każdepostrzeżeniezewnętrznejestodrazusynonimempewnejpercepcjimojegociała,
akażdapercepcjamojegociaławyrażasięwjęzykupostrzeżeniazewnętrznego.(ł)
Wtensposóbtrzebabędzieobudzićdoświadczenieświatatakiego,jakimsięnamjawi,
oilejesteśmywnimpoprzeznaszeciało,oilepostrzegamyświatnaszymciałem.Ale
wchodząctakwkontaktzciałemizeświatem,odnajdujemyteżsamychsiebie,bojeśli
postrzegasięswoimciałem,tociałojestpewnymnaturalnymJaijakbypodmiotempo-
strzegania33.
Innymisłowy,fenomenologiacielesnościMerleau-Ponty’egodefiniujeludzką
percepcjęprzezpryzmatucieleśnionegopodmiotu,któryjestwielorakoiwszech-
stronnienzanurzony”inosadzony”wdanychwarunkachstrukturalno-społecz-
nych.Jednostkoweciałofunkcjonujezawsze(itylko)wkonkretnymukładziecza-
sowo-przestrzennymprzedmiotów-jestodnichwtakimsamymstopniuzależne,
wjakimludzkapodmiotowośćdeterminowanajestkontekstemhistorycznymczy
obowiązującymiwartościamikulturowymi.StądegzystencjaucieleśnionegonJa”-
rozumianajakodoświadczającecogito-realizujesięwwielopoziomowejinterakcji
nastyku:podmiot↔ciało↔świat:
Niemówimy,żepojęcieświatajestnieodłączneodpojęciapodmiotu,żepodmiotmyśli
siebiejakonieoddzielonegoodideiciałaiideiświata,bogdybychodziłotylkoostosu-
nekpomyślany,samówfaktpozwalałbypodmiotowizachowaćcałkowitąniezależność
nmyśliciela”ipodmiotniebyłbywświecieusytuowany.Jeślipodmiotjestwsytuacji,
jeślinawetniejestniczyminnymniżmożliwościąsytuacyjną,toznaczy,żerealizujeon
swojątożsamość,jedyniebędącfaktycznieciałemiwkraczającdziękiniemuwświat.
Jeżelizastanawiającsięnadistotąpodmiotowości,odkrywamjejzwiązekzistotąciała
izistotąświata,znaczyto,żemojeistnieniejakopodmiotowościstanowijednozmoim
istnieniemjakociałemizistnieniemświataiżeostateczniekonkretnypodmiot,którym
jestem,jestnieodłącznyodtegociałaiodtegoświata34.
Jeżeliludzkiepoznanie,atakżedoświadczenie,wynikazucieleśnionejegzysten-
cjiijestsynonimembycia-w-świecie,toniemamiejscanapełnąibezwarunkową
32
M.Merleau-Ponty,Fenomenologiapercepcjił,s.88,90.
33
34
Tamże,s.226.
Tamże,s.429-430.
