Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teoretycznepodstawyanalizy
29
Podstawowydlarealistówdylematbezpieczeństwazostałrozwiązanypoprzezpo-
wstaniewspólnotybezpieczeństwa,wktórejwwynikuintegracjiludziezaczynają
rozumieć,iżkonfliktymożnarozwiązywaćbezuciekaniasiędosiłyfizycznej25.
Wedługteoretykówliberalizmuinstytucjonalnegoinstytucje,czyliorganizacje,
reżimyikonwencjemiędzynarodowe,mogąułatwiaćwspółpracęmiędzypaństwami,
aprzeztoprzyczyniaćsiędobardziejpokojowychstosunkówmiędzynarodowych.
Mogąoneteżodgrywaćniezależnąrolęwstosunkachmiędzynarodowych,pomaga-
jącokiełznaćanarchięsystemumiędzynarodowego.E.Haliżakzwracauwagęnatrzy
aspekty,wktórychinstytucjesąużytecznedlazwiększeniapoczuciabezpieczeństwa
międzynarodowego:
1.tworząprawnezobowiązaniapaństwwobecnormiwcześniejszychustaleń;
2.zwiększająprawdopodobieństwoprzestrzeganiatychnormizobowiązań,
ograniczająkosztyinterakcjimiędzypaństwami;
3.dostarczająinformacjinatematdziałańpaństwiichintencji,przezcozapew-
niająwiększąichprzejrzystość26.
RobertKeohanezwracauwagęnafaktdziałalnościpaństw,racjonalnychego-
istów,którzyangażująsięwtworzenieinstytucjimiędzynarodowych,gdyżteuła-
twiająimmaksymalizacjękorzyścizewspółpracy.Twierdzion,żenpoprzezogra-
niczenieniepewnościwewcielaniuwżycieporozumień,pomagająonepaństwom
osiągaćwspólnecele”27.Wartopodkreślićdwiestronyfunkcjonowaniainstytucji
międzynarodowych.Zjednejstronyjesttokwestiawyborupaństwa,któredecyduje
sięzaangażowaćwprocesinstytucjonalizacjistosunkówmiędzynarodowych,często
biorącpoduwagę,żemożewdanejinstytucjiodgrywaćdominującąrolę,starającsię
maksymalizowaćrolędanejinstytucji.Zdrugiejstronypaństwo,decydującsięna
członkostwowjakiejśorganizacjimiędzynarodowej(reżimiemiędzynarodowym),
pozwalanaograniczenieswojejsuwerenności,gdyżoddajejejczęśćpoddecyzje
organówdanejinstytucji.Wzwiązkuztympaństwanietylkotworzą,aleteżpod-
legajątemu,costworzyły28.Organizacjemiędzynarodowe,awmniejszymstopniu
inneinstytucje(reżimy),mogąteżsocjalizowaćpaństwabędąceichczłonkami,spra-
25K.DeutschopieratutajswojąanalizęnaprzykładziewspólnotybezpieczeństwaPółnocnego
Atlantyku,szerzejK.Deutschetal.,PoliticalCommunityandtheNorthAtlanticArea,Princeton
UniversityPress,Princeton1957.
26Por.E.Haliżak,ZmianaukładusiłUSA-Chinyatransformacjaporządkumiędzynarodowego,
WydawnictwoNaukoweScholar,Warszawa2005.
27R.Keohane,InternationalInstitutions:CanInterdependenceWork,nForeignPolicy”,no.110,
Spring1998.WartykuletymKeohanezwracateżuwagę,żetylkowograniczonymzakresiemożemy
siępokusićostwierdzenie,żeorganizacjemiędzynarodowesąpoddanekontrolinazasadach
demokratycznych.
28WtymkontekścieLisaMartiniBethSimmonszastanawiająsię,wjakimstopniuinstytucje
międzynarodowemogązastępowaćdziałaniatychżewewnątrzkraju,skupiającsięnanastępujących
kwestiach:(1)podjakimiwarunkamiinstytucjekrajowemogąbyćzastępowaneprzezmiędzynarodowe;
(2)czyjacyśaktorzywewnętrzniosiągająkorzyścizezdolnościdoprzekazaniaswychuprawnień
podmiotommiędzynarodowym;(3)dojakiegostopniadecyzjeizasadymogąbyćwdrażaneprzez
instytucjekrajowe.Por.L.Martin,B.Simmons,TheoriesandEmpiricalStudiesofInternational
Institutions,nInternationalOrganization”,vol.52,no.4,Autumn1998.
