Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
PonajeździeArabównaPersję(Iran)SasanidówwVIIw.nadeszły
lataniewolitrwająceażdopołowyIXw.Wtedykrajwydobyłsię
zpełnejzależnościodnajeźdźcy,podwóchwiekachniemocy.
Termintenprzyjąłsięwirańskiejhistoriografii(por.Bibliografia,
A.Zarinkub),aczniejestprecyzyjnywżadnejzeswoichdwóch
części,ponieważżadnacezuraczasowanieokreślaściśleowego
okresu,aniteżniemożnamówićopełnymzniknięciuwówczas
kulturalnegoipolitycznegożyciaIrańczyków(Persów),aniobraku
ichudziałuwżyciupublicznymBliskiegoWschodu.Niedocierają
jedyniedonasichgłosyistądprzekonanie,żewIraniezamarły
wszelkiekulturalneipolityczneprądyorazmniemanieozaniku
politycznych,niepodległościowychdążeńtegonarodu.
Politykaarabskiegokalifatumiałanaceluzniszczeniadawnych
strukturspołecznych,ideologicznychikulturalnychoraznarzucenie
nowegoładu,zgodniezinteresamizdobywców.Dlairańskiej
kulturybyłatowalkaoprzetrwanie,walkazlikwidatorskimi
zapędamiArabów.Irańczycystarającsięocalićresztkidorobku
zdawnychlatprzyłączalisiędowszystkichdysputtoczącychsię
wśródmuzułmanów,jeśliideologiczniprzeciwnicy,heretycybądź
insurgencidziałalinaterenieetnicznieirańskimiIrańczycysię
znimistykali,aniekiedybyliprzezmuzułmanówwtespory
wciągani.
Postawatakabyłazewszechmiarsłuszna.PrzybyliArabowie,
będącywmasieswejkoczownikami,byliludźmipojmującymi
zasadynowejwiarywprost,wsposóbjednoznacznyijednostronny,
islambyłdlanichzespołemoczywistychprawdinakazów,
aczkolwiekwtenwydawałobysięzwartysystemwdarłysiędość
wcześnierozbieżnościnaturyteologicznejipolitycznej.
Pokonani,niemającywłasnegopaństwaniebyliwstanie
przeciwstawićsiętejprzemocybezpośrednio,musieliszukaćdróg
obejścia.BezpośredniopopodbojuIrańczycy,dawnipoddani
upadłegopaństwa,zdajesięzrezygnowalizdziałalnościściśle
politycznejnakierowanejwprostprzeciwkonowymwładzom.
Staralisięjedynieutrzymać,jeślibyłotomożliwe,dawnepozycje
społeczneimajątkowe.Natowskazująźródła.Niezanikła,mimo
