Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DziejePolskipiastowskiej
Ryc.1.Chronologiaipodziałepoki.
tradycji,którejważnymelementembyłapamięćoprzodkach,tostuleciabędące
przedmiotemnaszejuwagitrzebabyuznaćzaokresfunkcjonowaniaplemionizwiąz-
kówplemiennych,zafazęjednoczeniasięmałychorganizmówwwiększejednostki
polityczne.Zwykliśmyjenazywaćzwiązkamiplemiennymi.Zczasówoświetlonych
jużnieźleprzezźródłapisaneznamytakiezwiązkiplemionzterenuSłowiańszczyzny
nadłabskiej,amianowicieWieletówiObodrzyców.Naobszarze,naktórympowstało
państwopolskie,mamypoświadczonezdużymprawdopodobieństwemdwatakie
związki,którepoczątkamisięgaćmusiałypołowyIXwieku.Byłyto:państwoWiślan
ipaństwoPolan.Nieobejmowałyonecałegoterytoriumznajdującegosięwpolu
naszejobserwacji,stąduprawnionyjestdomysł,żerównolegleistniećmogłyinne
jeszczezwiązkiopodobnymcharakterze,atakienazwy,jakMazowsze,Kujawy,
Pomorze,Lędzice(lubLędzianie),rozciągającesięwsposóbpewnylubdomniemany
nawiększeobszary,zdająsięzatymprzemawiać.
OkresdrugiotwierapanowanieMieszkaI.Przyjmujemy,żerozpoczęłosięono
państwoprawa
wpołowieXwieku.Datydokładnejnieznamy.Zamykagoostatecznezałamaniesię
książęcego
jednościpolitycznejpaństwapiastowskiego,znajdująceprzejawwzanikuwładzy
wielkoksiążęcej,atakżeracjonalnychaspiracjijejutrzymania.Osiągnięciategookresu
mająznaczeniefundamentalnedladziejównarodupolskiego.Uformowałosiębowiem
wówczasterytoriumpaństwowePolski,powstałapolskaprowincjakościelna,która
dokładnienałożyłasięnanieibyłajednymznajważniejszychelementówwięzi
wewnętrznejpaństwapiastowskiego,pozyskanokoronękrólewską,która-choćnie
byłazdobyczątrwałą-ległaprzecieżupodstawnaszejtradycjipaństwowejinaro-
dowej,wreszciestworzonopodstawygospodarczo-ustrojowepaństwa,wtymsystem
skarbowy,któryzapewniłfunkcjonowanieagendmonarszych.Tendługiokresnie
jestwewnętrzniejednolity.RozpadasięnamonarchiępierwszychPiastów,która
faktycznietworzyłaterytorialneiorganizacyjnezrębyPolskiiktórazałamałasię
wlatach30.XIwieku,oraznamonarchięodnowioną,którejprzyszłojużraczejtylko
bronićiutrwalaćtamtezdobycze,przezwyciężająctrudnościwewnętrzneizewnętrzne.
WosobnyokreswyodrębniasięstulecieXIII.Przyjmowanaczęstościsłachro-
nologiczniepoczątkowacezuratorok1202-dataśmierciMieszkaIIIStarego,koryfeu-
szasenioratuitymsamymjednościpolitycznejPolski,bowiemosenioratopierałasię
10
