Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DziejePolskipiastowskiej
Vitaminor(fragmenty)
Agdybiskupkrakowskiśw.Stanisławniemógłpoojcowskupowstrzymaćgoodowegookrucieństwa,najpierw
upomniałgo,grożącmuzagładąkrólestwa,apóŹniejzawiesiłnadnimmieczklątwyizabroniłmuwejściado
kościoła.Aon,jakgałąŹwygiętaasucha,którą
łatwiejjestzłamaćniżwyprostować,popadłwjesz-
czewiększyszałitrwałwzawziętymuporze.Ioto
gdyśw.StanisławsprawowałsłużbęBożąwkoście-
leśw.MichałanaSkałceibłagałświętychoopiekę,
onprzedołtarzemwśródświętychobrzędów,nie
baczącnadostojeństwostanu,miejscaanichwili,
nielękającsięświętychaniBoskiegomajestatu,
kazałporwaćbiskupaiodciągnąćodołtarza.Ale
ilekroćokrutnipachołkowiepróbowalirzucićsięna
niego,tylerazypadali,tylerazypowalałaich
skrucha,azatrzecimrazemupadłszynaziemię
zupełniezłagodnieli.Tyranzaśłającichobelżywie
woła:πOwy,tchórzewyrodni,niepotraficieporwać
jednegokapłana?πNastępnierzuciłsięjakIdumej-
czykDoegipodniósłszyzbrodnicząrękęnapoma-
zańcaBożego,oderwałoblubieńcaodłonaoblubie-
nicy,pasterzaodtrzody,zabiłojcawuściskucórki,
asynaniemalwewnętrznościachmatki.Cóżtoza
żałosne,cozaprzeżałobnewidowisko!Okrutnie
mieczempowaliłbezbożnikświętego,zbrodniarz
pobożnego,świętokradcabiskupa,azadawszymu
okropneranyimieczzbroczywszykrwiąuczyniłgo
ofiarąChrystusa[...]
Takokrutnikzbrodniczymirękamizabijaniewin-
Męczeństwożw.Stanisława,fragmentornatuufundowanego
przezwojewodękrakowskiegoPiotraKmitęw1504roku
(Kraków-Wawel)
nego,czyniącgopełnymchwałymęczennikiem,roz-
dzieragonakawałki,poszczególneczłonkijesz-
czesiekairozrzucanawszystkiestronyświatadzikim
zwierzętomiptakomniebieskim,jakbyposzczegól-
nymczłonkomnależałowymierzyćkaręijakbysądził,żewtensposóbpamięćjegoimieniausuniezeświata.
LeczBógWszechmogący,którywdziełachswoichzawszegodnyjestuwielbieniaichwały,zesłałziemskie
iniebieskiestworzenia,abywskazałyszczątkimęczennikaistrzegłyich.Zczterechstronświatabowiemukazały
sięnadlatujące,wysłaneprzezBoga,czteryorły,którekrążącwysokonadmiejscemmękiniepozwalały,abysępy
iinnekrwiożerczeptakizbliżałysiędoświętegociała.Natejpełnejczcistrażytrwałynocpodniuidzieńponocy[...]
[...]Ośmielenitymradosnymcudemiożywienigorliwąpobożnościąniektórzyzojcówzapragnęlizebraćrozrzu-
coneszczątkiczłonków,krokzakrokiemzbliżylisiędomiejscamęki,znaleŹliciałonienaruszoneinawetbezśladublizn,
podjęlije,przenieśliinamaszczonekosztownymiwonnościamiwtymżekościeleśw.Michałaobokwejściazłożyli.
(przekładJaninyPleziowej)
bogatawarstwainformacyjna.InnycharaktermajużŻywotpięciubracimęczenników
piórategożBrunonazKwerfurtu.Dotyczyoneremitów(dwóchWłochówitrzech
Polaków)zkonwentuwMiędzyrzeczu(najprawdopodobniej),którzyzostalizamordo-
waniwcelachrabunkowychw1003roku.Wątekhagiograficzny,ujętywpiękną
literackąformę,górujetunadściślehistorycznym,choćŻywot...powstałtużpotragicz-
nymwydarzeniu(ok.1006).
PotychutworachpisanychprzezcudzoziemcówipozaPolskądopierostulecia
XIIIiXIVprzynosząrodzimątwórczośćhagiograficzną,znaczniebliższąnaszym
realiomhistorycznym,choćmocnonasyconąlegendą.Dotejgrupynależąprzede
wszystkimpowstałewpołowieXIIIwiekudważywoty:św.Stanisława-spisany
przezdominikaninaWincentegozKielc(lubKielczy)wzwiązkuzkanonizacjąbiskupa
wroku1253-iśw.Jadwigiśląskiej(kanonizowanaw1267),nieznanegoautorstwa,
powstałynaŚląskupodkoniecXIIIwiekuizawierającytraktatgenealogicznydotyczą-
cyświętejksiężnyorazpoświęconąjejpóźniejsząlegendęobrazowąwtrzechwersjach
(XIViXVwiek).Wgronietympowinnysiętakżeznaleźć:powstałyrównieżwśląskim
kręgużywotbłogosławionejAnny-synowejśw.Jadwigi,atakżeżywotbogosławionej
30
