Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kryzyswolności
nierokującypotomstwa,conieodpowiadałoszlachciegotowejdonastępnejelekcji
wramachpolskiejliniiWazów.Ostatecznieprzeważyłwzglądnasytuacjęfinansową
krajuikróla;proponowanemałżeństwooszczędzałonawianieiewentualnychzabiegach
dyplomatycznych.SenatorowiewyrazilizgodęigdypapieżInnocentyXudzieliłdyspensy,
ślubodbyłsię30majawWarszawie.Szlachtamimodyspensyuważałamałżeństwoza
kazirodcze,małżonkówzaśłączyłonieuczucie,ale-wedługZofiiLibiszowskiej-wyra-
chowanie.Niemniej-jakstwierdziłataautorka-%porozumieniemiędzymałżonkami
byłoznacznielepszeniżwpoprzednimzwiązku,awpływkrólowejnakrólawzrastał
wmiarę,jakneurasteniczneusposobienieJanaKazimierzaprowadziłodojegozałamań
istanówdepresyjnych%.PrzynajmniejpoczątkowobyłtoukładkorzystnydlaRzeczypospolitej.
NiefortunnerokowaniaiobronaZbaraża
małżeństwo
JanaKazi-
mierza
zLudwiką
Marią
Wkrótceokazałosię,jakzłudnebyłynadziejenapokójzKozakami.AdamKisiel
przybyłzkomisarzamijuż19lutego1649rokudoPerejasławia.Spotkałsiętutajzupo-
fiaskomisji
korzeniamiilekceważeniemzestronyChmielnickiegoistarszyznykozackiej,upojonej
AdamaKisiela
odniesionymisukcesami.Chmielnickiniezadowalałsięaniprzywróceniemdawnychwol-
nościkozackich,aniprzyznaniemmubuławyhetmanazaporoskiego.Twardozapowiadał,
żezamierzawyzwolićz%lackiejniewolinaródruskiwszystek%,niedopuścićżadnej
szlachtyimagnatównaUkrainę.Rokowaniaskończyłysięprzedłużeniemzawieszenia
bronido22maja.Rzeczpospolitazyskałaniecoczasunaprzygotowaniewojska,Chmiel-
nicki-napowrótposiłkówtatarskich.
JanKazimierziOssolińskiżywiliwszakżezłudnenadzieje,żedoprowadządoporo-
zumienia,jeżeliniezChmielnickim-tozestarszyznąkozacką.Zaniedbującprzygotowania
militarne,zwłaszczastarającsięniedopuścićdopospolitegoruszenia,któremogłoobrócić
niepowodze-
sięprzeciwkokanclerzowiikrólowi,OssolińskipodtrzymywałkontaktyzChmielnickim
niapolityki
ijegootoczeniem.Błędniespodziewałsię,żeudamusiędoprowadzićdobuntustarszyzny
Ossolińskiego
kanclerza
kozackiejprzeciwkoswemuhetmanowiizapobiecwtensposóbodnowieniusięwalk.
Przyniosłototylkokompromitacjękrólaikanclerza,gdyChmielnickiwykryłiujawniłich
zamiary.Wysłannikkrólewskizostałzarąbanyszablamiprzezstarszyznękozacką,nego-
cjacjeprzerwane,działaniawojennenawielkąskalę
(drobneutarczki,mimorozejmu,trwały)wznowione.
Tymczasemreorganizacjaarmiikoronnejodby-
wałasiępowoli.Wyznaczeniprzezkróla,którynie
mianowałhetmanów,nowiregimentarze-Andrzej
Firlej,kasztelanbełskiiStanisławLanckoroński,
kasztelankamieniecki-jeszczewpołowiemajamieli
przysobietylko10tys.żołnierzy.Niebyliwięcwstanie
stawićskutecznegooporunastępującejarmiiBohdana
Chmielnickiegoichanakrymskiego,IslamaIIIGireja,
icofalisiękuzachodowi.GdydotarlipodZbaraż,
postanowiliobwarowaćsiępodnowoczesną,zbudo-
wanąwlatach30.XVIIwieku,twierdzą,bydoczekać
przybyciaarmiikrólewskiej.DoZbarażaprzybyły
równieżwojskaprywatnepodzwierzchnictwemWiś-
niowieckiego.Stałsięonfaktycznymdowódcąobro-
Ryc.12.PieczęćJanaKazimierza,1649rok(Muzeum
nyZbaraża.Swymautorytetemuspokoiłoddziały
CzartoryskichwKrakowie).
31
