Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rzeczpospolitawdobiezłotejwolności
Ryc.19.PortretKrzysztofaOpalińskiego,miedziorytLucasa
Vorstermana,1645rok.
przyjąćtakąhipotezę.Przecieżwswejniechęci,jeśli
nienienawiścidoJanaKazimierza,JanuszRadziwiłł
porozumiewałsięprzeciwswemukrólowizJerzymII
Rakoczym,nawetzChmielnickim.Niewszyscyjed-
nakposłowieisenatorowieaprobowalizachowanie
Sicińskiego.Niebrakowałoitakich,którzypotępiali
warcholstwoposłaupickiegoiprzestrzegaliprzed
konsekwencjamiliberumveto.%Itaksejmowirequiem
zaśpiewano-pisałjedenznich-alebodajniezarazem
requiemPolski%.Naskutkibrakukoniecznychuchwał,
choćbyskarbowo-wojskowych,izerwaniasejmunie
trzebabyłodługoczekać.Liczebnośćwojskapo
ciężkiejkampaniiberestecko-białocerkiewskiejspadła
wKoroniedo22tys.,zaległościwżołdziewynosiły
1mln160tys.złotychpolskich,cospowodowało
rozwiązaniesiękilkunastujednostek.Takosłabionemu
wojskuprzyszłowalczyćwMołdawii.
HetmanKalinowskizabrałnawyprawęzpomocą
BazylemuLupuokoło10tys.żołnierzy,wwiększości
zarmiikoronnej,którąuzupełniałyzaciągimagnackie.
AbyzatrzymaćTymofieja,okopałsiępodBatohem.
Gdyobózjegootoczyływielokrotnieliczniejszewoj-
skakozackieitatarskie,hetman,jakpiszeJanWimmer,
%swąnieudolnościąspowodowałbuntjazdy,agdy
kazałpiechociestrzelaćdonieposłusznych,wyko-
rzystałtęsytuacjęnieprzyjaciel%.Pokrótkiej,zaciętejwalceobózzostałzdobytywnocy
bitwapod
z2na3czerwca1652roku,większośćobrońcówznalazłasięwniewoliipadłaofiarą
Batohemijej
konsekwencje
rzezi,którejdokonalizwycięzcy.Stratypolskiewynosiłyponad8tys.ludziibyłytym
dotkliwsze,żechodziłoonajlepszychżołnierzyRzeczypospolitej.Wbitwiepadłsam
hetmanpolnyKalinowski,podczasrzezizginąłzasłużonypodBeresteczkiemgenerał
artyleriikoronnejZygmuntPrzyjemskiorazbratpóźniejszegokróla,MarekSobieski.
GdyTymofiejpoślubiłRoksanę,MołdawiastanęłaotworemdlawpływówChmielnickiego.
StraszliwaanieoczekiwanaklęskawstrząsnęłaRzecząpospolitą.Królzwołałnowy
sejm,któryzacząłobrady23lipca.Jużsejmikiprzedsejmowewyraziłygotowośćpos-
politegoruszeniaipodejmowałyuchwałyozaciągużołnierzapowiatowego.Jakkolwiek
nasejmienadaltoczyłysięsporymiędzyobozemdworskimaopozycjąnatlesprawy
Radziejowskiego,obradyniezostałyzerwaneipodjętoniezbędnedorestauracjiarmii
koronnejuchwały.Postanowiono,żenowaarmiazaciężnaobejmie50tys.wojskawKoro-
niei15tys.naLitwie.Zniesionoistniejącypoprzedniopodziałnawojskokwarciane,
opłacanezeskarbupaństwowego,orazsuplementowe,któreotrzymywałoasygnatydo
Ryc.20.Szablahusarska,XVIIwiek(MuzeumWojskaPolskiegowWarszawie).
40
