Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kunowemuustrojowi
Zgłębokiegokryzysu,jakiwystąpiłwpołowieXVIIwiekuitrwałażpoczasy
saskie,wychodziłaRzeczpospolitazustrojem,gospodarkąistrukturąspołeczną
mocnoosłabionymiwporównaniuzliczącymisięnaareniemiędzynarodowejpań-
stwamieuropejskimi.
Przedpierwszymrozbiorem(1772)Rzeczpospolitaliczyłaponad730tys.km2
iconajmniej12mlnmieszkańców.Plasowałojątobliskoczołówkipaństweuropej-
skich:Rosję,bezjejposiadłościazjatyckich,zamieszkiwałookoło28mln,Francję-
25mln,Niemcy-20mln,aWłochy-18mlnludności.AngliaiHiszpaniamiały
każdazosobnawprzybliżeniutyleżludności,coKoronaiWielkieKsięstwoLitewskie.
Pozakończeniuwojnysiedmioletniej(1763)orazmimozniszczeńkrajuwwyniku
działańkonfederacjibarskiej(1768-1772)ludnośćRzeczypospolitejwzrosładoczasów
SejmuCzteroletniegooponad1mln.
ChociażRzeczpospolitanależaładopaństwrozległych,tojednakgęstośćzaludnie-
nia,zwłaszczawewschodnichprowincjach,miałaniewielką.Byłakrajemagrarnym,
oekstensywnymrolnictwieiniewielkimstopniuzurbanizowania.Podwzględem
etnicznymludnośćRzeczypospolitejskładałasięzPolaków-ok.60%,Rusinów
iLitwinów-razemok.25%,Żydów-ok.10%orazNiemców,Ormian,Tatarów
iinnychdrobnychgrupnarodowych.Większośćmieszkańcówwyznawałakatolicyzm
wobrządkurzymskimigreckim(grekokatolicy);zdominowałonznacznieprawosła-
wie,protestantyzm,wyznaniemojżeszoweorazislam.
PodwzględemspołecznymzdecydowanąwiększośćmieszkańcówRzeczypospolitej
stanowiliwłościanie-ok.70%,stanmieszczańskinieprzekraczał20%,szlachtazaś
wrazzduchowieństwemsięgała10%.Ogólniemożnastwierdzić,iżogromnawięk-
szośćludności(ok.85%)żyłapowsiach,bowiemdoszlachtyziemiańskiejizagro-
dowejorazwłościandoliczyćnależymieszkańcówdrobnych,zubożałychmiasteczek.
Nakreślonastrukturaspołecznamiałaswojeistotnekonsekwencjepolityczneiustrojowe.
państwo
ispołe-
czeństwo
9
