Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kunowemuustrojowi
Pochodziłonzroduongiśwpływowego,
alezubożałego.Wstąpiłdostanuduchow-
nego,przywdziawszyhabitpijarski,botylko
tadrogazapewniałamumożnośćawansu.
ZpomocąrodumagnackiegoTarłówodbył
studiazagraniczneibyłwłaśniejednym
ztych,którzywieleskorzystalinazetknięciu
sięzideamioświecenia,szerzącjepopowro-
ciedokraju.Jaksampotemwspominał,przy-
padkowowysłuchanaspowiedździałacza,
któryspowodowałzerwaniesejmu,skłoniła
godowejścianadrogęwalkioreformęust-
Ryc.10.PortretStanisławaKonarskiego,malarznieznany,połowaXVIII
wieku(MuzeumNarodowewWarszawie).
rojuRzeczypospolitej.Rychłojednakpojął,
żetraktatówpolitycznych,choćbynajbar-
dziejprzekonująconapisanych,szlachtanie
czyta.Postanowiłzatempoświęcićsięwy-
chowaniuświatlejszegopokolenia,które
przywyknieodławyszkolnejdostudiowania
poważniejszejliteraturyniżkalendarzeiroz-
maitezbioryosobliwości.Doszedłszydosta-
nowiskaprowincjałazakonu,przeprowadził
reformęszkółpijarskich.Dlamłodzieżypo-
chodzącejzdomówmagnackichizzamoż-
niejszychkręgówziemiańskichzorganizo-
wałwWarszawieCollegiumNobilium(1740),onowoczes-
nymjaknaoweczasyprogramienauczania-uwzględniającym
historięojczystą,którejnauczanierozumianojakoinstrument
wychowaniaobywatelskiego-przeciwstawiającymsięminima-
lizmowiedukacyjnemuczasówsaskich.Spowodowałpośred-
nio,iżnadrodzekonkurencjizrozwijającymisiężywoszkołami
pijarskimi,równieższkołyjezuickiepoczęłyunowocześniać
swójprogram.Podkreślićwarto,iżwielupóźniejszychczoło-
wychdziałaczyugrupowaniapatriotycznego,któreoptowało
zaprzeprowadzeniemreform,przewinęłosięprzezszkoły
pijarskielubCollegiumNobilium-edukacyjnezałożeniaKonar-
skiegobyływięcnietylkosłuszne,aleiskuteczne.Dopiero
kiedyowopokoleniewchodzićpoczęłonaarenępolityczną
Rzeczypospolitej,opublikowałKonarskidziełoswegożycia-
traktatOskutecznymradsposobie(tomyI-IVukazałysię
wlatach1760-1763).
StanisławKonarskizmarł3sierpnia1773roku.Pogrzeb
odbyłsięwkościelepijarskimprzyulicyDługiejwWarszawie.
Wroku1834,pozamianietegokościołanacerkiew,szczątki
zprochamiKonarskiegoikilkuinnychzasłużonychpijarówna
Ryc.11.KartatytułowatraktatuStanisława
KonarskiegoOskutecznymradsposobie,
rozkaznamiestnikaKrólestwaPolskiegofeldmarszałkaIwana
1760rok,drukarniapijarskawWarszawie.
25
