Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskawczasachprzełomu
PaskiewiczapogrzebanoskrycienaPowązkachpoddrogącmentarną,natomiastserce
złożonowkościelepijarskimprzyulicyŚwiętokrzyskiejwWarszawie.Kiedyw1863
rokuwładzerosyjskiekasowałyzakonpijarów,puszkęzsercemKonarskiegoocalił
żydowskikupiecPikiw1882rokuprzekazałjąpijaromkrakowskim,którzyumieś-
cilijąwkościeleprzyulicyśw.Jana.BiskupIgnacyKrasickiułożyłpośmierciKo-
narskiegoepitafium(NagrobekStanisławaKonarskiego,ScholarumPiarum):
Ten,copierwszyzdziczałeciąłgałęziewzniosłe
iśmiałścieżkiodkopaćwiekamizarosłe,
conauki,comiłośćkrajuwzniósłiszczepił,
wcieniulaurówspoczywa,któresamzaszczepił.
awangarda
oświecenia
polskiego
Obokludzitakzasłużonych,jakbraciaZałuscyczyStanisławKonarski,wymienić
należycałąplejadęludziwykształconych,głównieduchownych,wyróżniającychsię
wrozmaitychdziedzinachnaukiczywliteraturze.Wśródszereguświetnychumysłów
tegoczasuwspomniećtrzeba:IgnacegoKrasickiego,AdamaNaruszewicza,Hugona
Kołłątaja,StanisławaStaszica-będzieonichjeszczemowa.Niewieleustępowaliim
uczeniprawnicy,pijarzy:TeodorOstrowski,WincentySkrzetuski,TeodorWaga,
atakżeKarolWyrwicz-geograf,GrzegorzPiramowicz-działaczKomisjiEdukacji
Narodowej,PiotrŚwitkowski-wydawca,AlojzyOsiński-językoznawca,Michał
Ossowski-znawcaskarbowości,Antoni(Jacek)Popławski-profesorCollegium
Nobilium,HieronimStroynowskiiMarcinPoczobutt-Odlanicki-profesorowie
AkademiiWileńskiej.
Walkaoreformy:lata1764-1768
DobiegałokońcapanowanieAugustaIII.DlarozwojuwydarzeńwRzeczypos-
politejogromneznaczeniemiałnowyukładsiłpolitycznychwEuropie,zktórego
aktywnepolityczniekręgimagnacko-szlacheckiewKoronieiWielkimKsięstwie
Litewskimniezdawałysobiejednaksprawy.TradycyjnykonfliktBurbonówzHabs-
burgami,utrzymującystałąwrogośćmiędzyFrancjąaAustrią,ustąpiłmiejsca-
sytuacja
wwynikutzw.przewrotualiansówwroku1756-innemuukładowi:Francja,uwik-
polityczna
łanawkonfliktzAngliąozaoceanicznekolonie,przestałazagrażaćAustriiiwmniej-
Europypo
wojnie
szymniżdotychczasstopniuinteresowałasięPolską.JeślidotądbezwolnaRzecz-
siedmioletniej
(1756-1763)
pospolitaosłaniałazapleczeAustriiiRosjiwichpolityceantytureckiej,toterazrola
taskończyłasię.
Wroku1756wybuchławojnamiędzyPrusamiisprzymierzonąznimiWielką
Brytaniąakoalicjąutworzonąprzez:Austrię,Francję,Szwecję,SaksonięiRosję.Na
alians
sojuszprusko-angielskiFrancjaodpowiedziałaaliansemzAustrią.Austriausiłowała
francusko-
odebraćPrusomŚląsk(utraconywlatach1740-1742).Popoczątkowychsukcesach
-austriacki
armiipruskiej,zpojawieniemsięnapolachbitewarmiirosyjskiej(swobodnieprzekra-
czającejterytoriaRzeczypospolitej)nadeszłyklęski.Odcałkowitegoupadkuurato-
wałaFryderykaIIśmierćcarycyElżbiety(1762)iwycofaniesięjejnastępcy,cara
PiotraIII,zantypruskiejkoalicji;ŚląskpozostałprzyPrusach.
PozakończeniuwojnysiedmioletniejutrwaliłsięsojuszRosjizPrusami,apoło-
żonapomiędzytymipaństwamiRzeczpospolitastałasięterenemwzmożonejpolityki
26
