Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Budowaniepodstawniepodległegopaństwapolskiego
StronnictwaNiezawisłościNarodowej.Wodezwieinformującejoutworzeniugabinetu
zapowiadano,żebędzieonsprawowałpełnięwładzy%dochwilizwołaniaSejmuUstawo-
dawczego%.Wogłoszonymmanifeście,pozasformułowaniemradykalnegoprogramu
reformspołeczno-gospodarczych,zażądano,abyRadaRegencyjnanatychmiastsięroz-
wiązała,grożącjejwprzeciwnymraziewyjęciemspodprawaipostawieniemprzedmają-
cympowstaćsądemludowym.RównocześniejednakurzędniczemugabinetowiWłady-
sławaWróblewskiegopolecanonadalpełnićswefunkcjewimieniurządulubelskiego.
Wrzeczywistościośrodeklubelskibyłzbytsłaby,abywyegzekwowaćswezapowiedzi,
podobniejakiRadaRegencyjnaniemiaławystarczającychsił,abyusunąćkonkurenta.
Utworzenierządulubelskiegowywołałozdecydowanysprzeciwugrupowańcentro-
wychiprawicowych.WincentyWitosodmówiłobjęciaproponowanejmutekiministra
aprowizacjiiszybkoopuściłLublin,uznająccałeprzedsięwzięcie,zewzględunajedno-
stronnielewicowyskładgabinetu,zabłądpolityczny.Takżewiększośćprasyzamieszczała
jedyniesłowapotępieniadlainicjatorów%lubelskiejimprezy%.GabinetuDaszyńskiegonie
uznałyrównieżpozostałeliczącesięośrodkiwładzy,np.PKL.Wrezultacierządistniał,ale
jegowpływyniewykraczałyzbytdalekopozagraniceadministracyjneLublina,apopar-
ciedeklarowaneprzezRDRiRepublikęTarnobrzeskąmiałojedyniesymboliczneznaczenie.
StantakitrwałdochwilipowrotuJózefaPiłsudskiego,któryopuściłwięzieniemagde-
burskiei10listopadaprzybyłdoWarszawy.Cieszyłsięonwspołeczeństwiepolskim
powrót
niekwestionowanymautorytetem,aojegouwolnieniedopominałysięoddłuższegoczasu
Piłsudskiego
różneśrodowiska,reprezentującezarównoprawicę,jakilewicę.Jużnastępnegodnia
RadaRegencyjnaofiarowałamunaczelnedowództwowojskpolskich,atymsamym
powołałagoniejakonaczwartegowspółregenta,cobyćmożemiałoumocnićjejpozycję.
Zabiegokazałsięnieskutecznyi14listopadaRadarozwiązałasię,przekazującPiłsud-
skiemupełnięswychuprawnień.Tęjegowyjątkowąpozycjęuznaływszystkieośrodki
zaboruaustriackiegoiKrólestwaPolskiego(wtymtakżerządlubelski).
14listopadarozpoczęłysięnaradypolitykówzewszystkichzaborów,mającenacelu
utworzenierząduogólnopolskiego.Piłsudski,uwzględniającsytuacjęwewnętrznąimię-
dzynarodową,zleciłmisjęjegosformowaniaIgnacemuDaszyńskiemu.Kandydaturata
spotkałasięjednakzniemożliwymdoprzezwyciężeniasprze-
ciwempolitykówprawicowych,występującychwczasieper-
traktacjijakoprzedstawicielezaborupruskiego.Ztegoteż
względuDaszyńskiustąpił,anaczelerząduutworzonego18
listopadastanąłinnysocjalista,JędrzejMoraczewski,którego
osobabudziłamniejszekontrowersje.Mimowszystkonarodo-
wademokracjaniebyławrządziereprezentowana,augrupo-
waniacentrowe(ZjednoczenieLudowe,PSL%Piast%),które
początkowozgodziłysięwnimuczestniczyć,szybkowyco-
fałyswychprzedstawicieli.Wrezultaciepodstawapolityczna
gabinetuzawęziłasiędougrupowańlewicowych.Ztegoteż
względugabinetMoraczewskiegookreślasięmianem%drugie-
gorządulubelskiego%,gdyżwzasadziebyłonjegokopiątak
podwzględempolitycznym,jakipersonalnym.Podobniejak
jegopoprzednik,niemalżeodchwiliutworzeniastałsięon
przedmiotemlicznychataków.Przezcałykrajprzetoczyłasię
falamanifestacjiorganizowanychalboprzezskrajnąlewicę,
chcącąwyrazićwotumnieufnościrządowiburżuazyjnemu,Ryc.8.JędrzejMoraczewski.
15
