Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PolskawczasachniepodległościiIIwojnyświatowej
Ryc.9.KarykaturaMarianaŻegotyJanuszajtisazokresusłużby
wLegionach,rys.StefanSonnenwend(zbioryprywatne).
naktóregomiejscezamierzałapowołaćwyłoniony
przezRDR%rządrobotniczo-włościański%,albo
przezprawicęprzeciwko%jednostronnemurządo-
wilewicowemu%.Wuchwalanychrezolucjachpra-
wicawystępowałatakżeprzeciwkoPiłsudskiemu,
któregoobarczanoodpowiedzialnościązawytwo-
rzonystanrzeczy,zapowiadałazdecydowanyopór
iwyrażałanadziejęnaszybkienadejściechwili,
wktórej%powstanierządprawdziwienarodowy,
obejmującywszystkiedzielnicePolski%.Wrogie
stanowiskowobecgabinetuMoraczewskiegopotę-
gowałyjegoniektórenieprzemyślanedecyzje,np.
mającepodkreślićrepublikańskicharakterpaństwa
usunięciekoronyzgłowyorławgodlepaństwa.
Wtakiejnapiętejatmosferzewśródczęścidzia-
łaczynarodowychzaczęładojrzewaćmyślousu-
nięciurządusiłą.Wśródzwolennikówtakiego
rozwiązaniaznaleźlisięm.in.MarianŻegota-Janu-
szajtis,byłydowódcaIBrygadyLegionówPol-
skich(wlatach1916-1917),JerzyZdziechowski
iksiążęEustachySapieha.Wnocyz4na5stycznia
1919r.usiłowanodokonaćzamachustanu.Zama-
chowcomudałosięaresztowaćJędrzejaMora-
czewskiegoikilkuczłonkówjegogabinetu,alecała
akcjazakończyłasięfiaskiem.Znamiennybyłfakt,
zamach
żewstosunkudoorganizatorówzamachuniewyciągniętowzasadzieżadnychkonsek-
Januszajtisa
wencji,cooznaczało,żePiłsudskiniechcesięangażowaćwobronętegorządu.
Tawstrzemięźliwośćmiałagłębszeprzyczyny.Moraczewskiodnotował,coprawda,znaczne
sukcesywpolitycewewnętrznej,zwłaszczawpacyfikowaniunastrojówspołecznych.Słu-
żyłytemuliczneaktyprawnewydawanenaprzełomie1918i1919r.,dotyczącenajbardziej
nabrzmiałychproblemówsocjalnych.Należałydonichm.in.dekretyowprowadzeniuośmio-
godzinnegodniaiczterdziestosześciogodzinnegotygodniapracy,oudzieleniujednorazo-
wejzapomogi(600marek)robotnikomzatrudnionymwzakładachpaństwowych,powołaniu
InspekcjiPracy,ominimumpłacyioubezpieczeniachnawypadekchoroby.Podobny
okoliczności
charaktermiałozdecydowanepodjęciewalkizlichwąispekulacją,ogłoszeniemoratorium
upadku
mieszkaniowegodlabezrobotnychiwydaniedekretuoochronielokatorów,zamrażają-
gabinetu
Moraczew-
cegoczynszenapoziomiesprzedwybuchuwojnyiutrudniającegodokonywanieeksmisji.
skiego
Jednakżemankamentembyłfakt,żerządniebyłakceptowanynaareniemiędzynarodowej.
TelegramJózefaPiłsudskiegoz16listopada1918r.,notyfikującypowstaniepaństwapol-
skiego,rozesłanydopaństwkoalicyjnychineutralnych,pozostałwłaściwiebezodpowiedzi,
azwycięskiobózalianckiwdalszymciąguuznawałKNPzajedynąoficjalnąreprezentację
społeczeństwapolskiego.KoniecznośćporozumieniaWarszawyiParyżastawałasięcoraz
pilniejsza,gdyżtylkodziękitemuPolskamogłazaistniećnaforummiędzynarodowym,otrzy-
maćpomocdlaorganizującegosięwojska,sprowadzićpodległewładzomalianckimoddzia-
łyJózefaHallerazFrancjiorazLucjanaŻeligowskiegozRosji.Niebezznaczeniabyłtakże
fakt,żezbliżałsięterminrozpoczęciakonferencjipokojowej,naktórejpowinnapojawić
sięjednadelegacjapolska.Abyrozwiązaćteproblemykoniecznybyłinnyszefrządu.
16
