Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PolskawczasachniepodległościiIIwojnyświatowej
wniniejszejpracy,wktórejuwzględnionodziałaniazbrojnepodziemiadopoczątków
1945r.,toznaczydomomenturozwiązaniaArmiiKrajowej,orazjegoaktywnośćpolityczną
dochwilisamolikwidacjiRadyJednościNarodowej,nieanalizującdokładniejproblemów
związanychzdziałalnościąPKWNiRząduTymczasowego.Staranosiętutakżeukazać
polskiwysiłekmilitarnynawszystkichfrontachwkońcowejfaziewojny,azazakończenie
pewnegoetapuwalkiocałośćiniepodległośćRzeczypospolitejprzyjętomomentcofnięcia
uznaniarządowinaemigracjiprzezmocarstwazachodnie.
TenfragmenthistoriiPolski,októrymtraktujeniniejszapraca,zawszebudziłżywe
zainteresowanie.Świadczyćotymmożechociażbyolbrzymialiczbaopracowańocharak-
terzepodręcznikowym,dotyczącychczęścilubcałościopisywanegookresu,powstających
takwkraju,jakipozajegogranicami.Zaczęłysięonepojawiaćjużwokresiemiędzywojen-
nym,przyczymwznacznejczęścimiałyewidentniepolitycznycharakter,aponadtoobej-
mowałytylkopierwszelataIIRzeczypospolitej.Donichnależyprzedewszystkim,pisana
coprawdazpunktuwidzeniaruchusocjalistycznego,aleciąglejeszczebardzowartościowa
pracaAdamaPróchnika,atakżeopracowaniapowiązanegozruchemnarodowymWacława
Sobieskiegooraz,poczęści,StanisławaKutrzeby,reprezentującegopoglądykonserwa-
tywne.SwoistąwizjęPolskiniepodległej,uwzględniającąkonserwatywnypunktwidzenia,
przedstawiłrównieżwczasiewojnyStanisławMackiewicz(Cat).Wpewnychprzypadkach
poglądypolityczneautorówodciskaływyraźnepiętnonaichopracowaniach.Dotyczyto
np.monumentalnegodzieła-jedynego,któreobejmujecałąopisywanąepokę-autorstwa
WładysławaPoboga-Malinowskiego,reprezentującegoobózpiłsudczykowski,czypracy
WładysławaKonopczyńskiego,pisanejzpunktuwidzeniaobozunarodowego.Powstawały
nawetpublikacjeskrajniesubiektywne(JędrzejGiertych),wktórychideologiadominowała
nadtreściąifaktami.PoIIwojnieświatowejcałościoweujęcianajnowszejhistoriiPolski
zaczęłysięukazywaćstosunkowopóźno.Donichnależałym.in.syntezyhistoryczne
wypracowanewposzczególnychośrodkachnaukowych-poznańskim,krakowskim
iwarszawskim.SwoistympodsumowaniemstanubadańiwiedzyoIIRzeczypospolitej
miałbyćIVtomHistoriiPolski,przygotowywanywInstytucieHistoriiPAN,któryjed-
nakżewcałościukazałsiętylkowpostacimakiety.Opracowaniapowstającewkraju
wlatach60.i70.,mimopodkreślaniaprzezautorówichobiektywizmu,byłyskażone
zarównopoglądamipiszących,jakizdeformowaneograniczeniamicenzorskimi.Alterna-
tywnymrozwiązaniemmogłybyćpracepisanenaemigracji(WładysławPobóg-Malinow-
ski,PawełZaremba)lub,odkońcalat70.,wydawanewtzw.drugimobiegu(Wojciech
Roszkowski).Istnaeksplozjahistorycznanastąpiławlatach90.,aukazującesiępodzień
dzisiejszycoraztonowszepublikacjeświadczązarównoozainteresowaniuepoką,jak
iofakcie,iżżadnazdotychczasowychsyntezniespełniłaoczekiwańczytelników.
Niniejszapracatakżeniewyczerpujetematu.Ponieważ,zewzględówobjętościowych,
niebyłomożliweuwzględnieniewszystkichproblemówwystępującychwopisywanej
epoce,dlategoskoncentrowanosięwniejnawydarzeniachpolitycznych,prawno-ustrojo-
wychigospodarczo-społecznych,apominiętokwestiezwiązanezkulturą.Dominujące
wowymczasiewydarzeniapolitycznewpłynęłyteżdecydująconaprzyjętywpracypodział
napodokresy.
8
