Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Późneśredniowiecze
Ryci
KościółPammakaristosW
Konstantynopolu(parekle-
zjonlprzed1315ri)
ostatecznyrozłammiędzy
Kościołamiwschodnim
izachodnim
kontrowersjawokół
prymatupapieskiego
krzyżowcyzniszczylipoczuciejedności,traktującchrześcijanwschodnichjakowro-
gów.Inicjatywyprzezwyciężeniaschizmywychodziłyodpapieżyicesarzybizantyń-
skich.Komplikowałyjejednakwydarzeniapolityczne.PapieżInnocentyIIIpotępił
wprawdzierabunekKonstantynopola,jednakzdobyciemiastaprzezkrzyżowcówuznał
zapowrótKościołagreckiegonałonoRzymuizaakceptowałustanowieniewnimpa-
triarchatułacińskiego.Powstałapodwójnahierarchia,papieżeingerowaliwsprawy
wewnętrznediecezjiiklasztorówwschodnich,atakżestaralisiępozyskaćdlatego
rodzajuuniikościelnejwładcówprawosławnych,przyznającimtytułykrólewskie(1204
-władcybułgarskiemuKałojanowi,1217-księciuserbskiemuStefanowi,1253-księciu
halicko-włodzimierskiemuDanielowi).Politykatanieprzyniosłajednakoczekiwanych
rezultatów,natomiastekspansjaKościołarzymskiegopogłębiłaświadomośćbizan-
tyńską,zbudowanąnawrogościwobecłacinnikówiprzekonaniuowłasnejortodoksji
religijnej.
Różnicedogmatyczneiliturgiczne(naukaopochodzeniuDuchaŚwiętego,tzw.
filioque,koncepcjaczyśćca,chlebprzaśnywEucharystii)zostaływtejepocezepchnięte
naplandrugiwobeckontrowersjiwokółprymatupapieskiego.Przypisaniejednemu
człowiekowipozycjinamiestnikaChrystusanaziemizostałoprzyjętenaWschodzieze
zgorszeniem.Kłopotypolitycznezmuszającecesarzybizantyńskichdoszukaniapo-
mocynaZachodzie,papiestwowykorzystałodlawymuszeniaakceptacjiprymatu.Na
soborachwLyonie(1274)orazwFerrarzeiFlorencji(1439)doszłodouniikościel-
nychopodłożupolitycznymiograniczonymzasięgu,popieranychwBizancjumjedy-
nieprzezgrupępatriotycznychintelektualistów.Większośćspołeczeństwa,azwłaszcza
środowiskamonastyczne,byłyjejwrogie.Gdycesarzeprzestalibyćgwarantamiorto-
doksji,wolałyoneraczejDturbansułtananiżkapeluszkardynałaD.ZdobycieKonstan-
tynopolaprzezTurków(1453)uwolniłopatriarchatKonstantynopolaodnacisków
unijnych.DopogłębieniaróżnicmiędzyKościołamiprzyczyniłysięprzeobrażenia
66