Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚwiatwXVIIwieku
Brakwiarygodnych,statystycznieujętychspisów
ludnościdlaXVIIw.jestprzyczynąwieluproblemów
naturymetodologicznejiźródłowej,którepoja-
wiająsięprzypróbachszacowanialiczbyludności
takwskalicałegoświata,jakiposzczególnychkon-
tynentówipaństw.Ztegoteżpowoduliczbypoda-
waneprzezbadaczytakbardzoróżniąsięmiędzy
sobą.Wprzypadkuniektórychkrajówzagadnie-
niedodatkowokomplikujefaktczęstychzmian
granic,naprzykładterytoriumRzeczypospolitejwyno-
siłow1634roku990tys.km2,aw1699-733tys.km2.
Rozmieszczenieludnościświata,podobniejak
wewcześniejszychwiekach,charakteryzowaładuża
nierównomierność.Wyraźniedająsięzauważyćtzw.
obszarygęsteobokrejonóworzadszymzaludnieniu.
„Gęsteobszary”,obejmującewschodnieChiny,Koreę,
Ryci4
Japonię,IndieorazEuropę(wktórejgłówneskupiskaludnościprzesunęłysięku
Procentowyudziałposzcze-
południowiizachodowi),zamieszkiwałookoło70-80%ludności.Obszaryorzadszym
gólnychkontynentówwza-
ludnieniuświatawpoł.
zaludnieniuciągnęłysięwAzjipomiędzyChinamiaIndiamiipoprzezBliskiWschód
XVIIw.
doEuropy.Podobną,mniejszągęstościązaludnieniawyróżniałysięwAfrycetereny
rozciągającesięnapołudnieodSahary.Gęstośćzaludnieniainnychobszarówświata
byłajeszczeniższa.Szacunkowaliczbaludnościposzczególnychkontynentówwpoł.
XVIIw.wynosiła(wmln):Azja-300,Europa-100,Afryka-50,AmerykaPd-12,
AmerykaPn.-1,Oceania-2.
demograficzna
„Demograficznamapa”światadlaXVIIw.wykazujebezwzględnądominację
dominacjaAzji
kontynentuazjatyckiego.Jegoprocentowyudziałwliczbieludnościcałegoświata
zbliżałsiędodwóchtrzecich,podczasgdyudziałEuropyutrzymywałsięnapo-
ziomiejednejpiątej,aAfrykizaledwiejednejdziesiątej.LudnośćobuAmeryk,po
poważnychstratachdemograficznychponiesionychwwynikukonkwisty,jeszcze
wmniejszymstopniudecydowałaoświatowymzaludnieniu.
WXVIIw.wEuropienastąpiłogwałtownezahamowaniesilnegowzrostuliczby
ludności,ananiektórychobszarachdoszłowręczdodotkliwegospadkuzaludnienia.
Byłtoefektlicznychepidemii,wojeniwieluklęskelementarnych,atakżekryzysugo-
Ryci5
Liczbaludnościwybranych
spodarczegojakidotknąłkrajeeuropejskiewpierwszejpołowietegostulecia.Najlepszą
państweuropejskichna
ilustracjątegoproblemusąNiemcypowojnietrzydzie-
początkuXVIIw.
stoletniej.Nauzupełnieniestratdemograficznych,jakie
nastąpiłypomiędzy1618a1648rokiempotrzebnebyło
całestulecie.Wciągu1.poł.XVIIw.liczbaludnościHisz-
paniizmniejszyłasięz8do6mln,aludnośćKastylii
z6do4mln.W2.poł.wiekuliczbaludnościKastylii
wzrosłatylkodo5mln,acałejHiszpaniido7mln.Tak-
żewRosjiwciągupierwszychtrzydziestulatXVIIw.
liczbaludnościzmniejszyłasięzok.15do12,5mln,co
byłoskutkiemwydarzeńtzw.wielkiejsmutyorazfal
głoduiróżnychepidemii.Jednakżedopołowywieku
liczbaludnościRosjiwzrosłado14,5mln,byok.1680
rokuosiągnąćwielkośćbliską18mln.
Szacunkowewartościliczbyludnościwybranych
krajówEuropywykazująpoważnerozbieżności,np.
dlaFrancjiwahająsięoneod18do21mln,dlaRosji
od8do18mln,adlaNiemiec10-16mln.Możnajed-
17
