Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Stosunkidemograficzne,społeczneigospodarczewXVIIIstuleciu
cesypaństwowotwórczebyłynajbardziejzaawansowane.Oilewspólnotyplemien-
neodznaczałysiętrwałością,otylegrupyrządzącecharakteryzowałysiędużą
płynnością,powodującąniestabilnośćrodzącychsięstrukturpaństwowych.Wnie-
którychpaństwachafrykańskichzauważalnejestpodobieństwodofeudalno-wa-
salnegosystemupanującegowśredniowiecznejEuropie.Przyjmowałonformęod-
dawaniaprzezwładcęwzarządprowincjiwzamianzaprzysięgęwiernościorazobo-
wiązekdostarczaniadarowizniwojska.JednakwprzeciwieństwiedoEuropy,
wAfrycesystemtennieobejmowałindywidualnychgospodarstwchłopskich.Pod
wpływemróżnychczynnikówzewnętrznychgrupyrządzącebardzoczęstorozpada-
łysię,podczasgdyludnośćzależnatrwaławdotychczasowychstrukturachplemien-
nych.Wrezultacieprzezdługiczasutrzymywałsięukładspołecznyniewykazujący
zdecydowanejewolucjiwkierunkufeudalizmu.
WAmerycePołudniowejosiedlającysięnarolikonkwistadorzyuzyskiwaliod
królahiszpańskiegoimmunitetfeudalnywrodowychmajątkachziemskich,dający
imtakżezwierzchnośćnadludnościąindiańską.Takierozdawnictwoziemibyło
szerokostosowanenakontynencieamerykańskim.Wposiadłościachhiszpańskich
nosiłonazwęencomienda,wportugalskich-kapitanet,francuskich-seniorat,holen-
derskich-patroon.Systemtendoprowadziłdopowstaniauprzywilejowanejgrupy
silnychekonomiczniekolonistów,korzystającychzniewolniczejsiłyroboczejtu-
bylców.Krytykategosystemudoprowadziładojegozniesieniawposiadłościach
hiszpańskich(1718-1722)iwprowadzeniahacjendy,formalnieopierającejsięna
pracyrobotnikównajemnych.Oficjalniewkoloniachhiszpańskichobowiązywała
zasadarównościkolonistówitubylców.JednakIndianpowszechnieuważanoza
DludnierozumnyD.Wrezultacie,naczelewytworzonejhierarchiispołecznejznaj-
dowalisięurzędnicyiduchowniprzybylizHiszpanii,adalejtakżepochodzący
zEuropychłopi,rzemieślnicy,żołnierzeimarynarze.Ludziebiali,aleurodzenina
kontynencieamerykańskim,zwaniKreolami,odsunięcibyliodwładzy,chociażbyli
właścicielamiznacznychmajątków.Metysi,czylipotomkowiebiałychosadników
iIndianzajmowaliniższąpozycjęwhierarchiispołecznej.Niejednokrotniepowie-
rzanoimniższestanowiskaadministracyjneikościelne,atakżezarządmajątków.
ludnośćzależna
wAfryce
rozdawnictwoziemi
wAmerycePołudniowej
hierarchiaspołeczna
wkoloniachhiszpańskich
Ryci31
Plantacjatrzcinycukrowejwe
francuskiejczęściwyspyHaiti
(Saint-Domingue)
57