Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚwiatodWiosnyLudówdoIwojnyświatowej
porozumienie
rosyjsko-pruskie
działanianarzecz
zjednoczeniaNiemiec
wypowiedzenieprzez
Rosjętraktatuparyskiego
AleksanderII
iekspansjonizm
baldiego,stałysięstymulatoremruchównarodowychwNiemczech,naWęgrzech,
wDaniiiwKrólestwiePolskim.WłaśniewybuchpowstaniawKrólestwiePolskim
ipoparcie,jakiegoudzieliłmuNapoleonIII,doprowadziłydoochłodzeniawsto-
sunkachrosyjsko-francuskichidopodpisaniawSanktPetersburguporozumienia
rosyjsko-pruskiegoowspólnychdziałaniachprzeciwkopowstańcompolskim(tzw.
konwencjaAlvenslebenaz8II1863).Porozumienierosyjsko-pruskiewywołałonie-
zadowoleniewLondynie,ParyżuiWiedniu,udokumentowaneodpowiednimino-
tamiprotestacyjnymidorządurosyjskiego,który,mającpoparcieBerlina,nega-
tywnieodpowiedziałnazawartewnichżądania,uważającjezaDmieszaniesię
wsprawypolskieD.Równocześniedoszłodoochłodzeniastosunkówpomiędzy
AngliąiFrancją,cowrezultaciespowodowałoistotneprzegrupowaniesiłisojusz-
nikówwEuropieitymsamymotworzyłomożliwościpowstaniaprzyszłego,mają-
cegowtymukładzienajlepszeperspektywyrozwojowe,sojuszurosyjsko-pruskie-
go.Takasytuacja,kiedywsposóbwyraźnyuwidoczniłysięprzeciwieństwamiędzy
głównymimocarstwamieuropejskimiikażdeznich,tj.Anglia,FrancjaiRosja,po-
zostały,zdanetylkonawłasnesiły,stworzyła-zczegowBerliniedoskonalezdawa-
nosobiesprawę-niezwyklekorzystnewarunkidozjednoczeniaNiemiecpodegidą
Prus.NajpierwwięcPrusywspólniezAustriąuderzyłynaDanię,odbierającjejSzle-
zwik,HolsztyniLauenburg,anastępniezwróciłysięprzeciwkoAustrii,gromiącjej
wojska3VII1866podSadową.Wreszcie,pozapewnieniusobieneutralnościRosji
układemwEms,Prusyw1870r.podjęłydziałaniawojenneprzeciwkoFrancji,któ-
rasprzeciwiłasięzjednoczeniuNiemiec,ipokrótkiejkampaniiszybkojąpokonały,
zajmującnawetParyż.Rosja,wykorzystującsytuację,12XI1870powiadomiłasy-
gnatariuszytraktatuparyskiego,żenieuważasięzazwiązanąjegopostanowienia-
mi,cozinicjatywyPruszostałooficjalniezaakceptowanenakonferencjilondyń-
skiej13III1871.Byłtojedenznajwiększychsukcesówdyplomacjirosyjskiej
wXIXw.Wnastępnymokresiedoszłodoprzypieczętowaniasojuszurosyjsko-pru-
skiegoidołączeniadońAustro-Węgier-wrezultaciemonarchowieowychtrzech
państwpodpisali23X1873wWiedniuukładDowzajemnychkonsultacjachD
wprzypadkuznalezieniasięktóregośzichkrajówwkonflikciewojennymzinnym
państwemlubzgrupąpaństwspozaukładu(byłtotzw.sojusztrzechcesarzy).
Wokresieintensywnejgrydyplomatycznejorewizjępostanowieńtraktatupa-
ryskiego,RosjaprowadziłarównocześnieenergicznąpolitykęekspansjinaDale-
kimWschodzie,wAzjiŚrodkowejinaKaukazie.WrzeczywistościpolitykaAlek-
sandraIInakontynencieeuropejskimbyłapacyfistyczna,itoztrzechpowodów:po
pierwsze-Rosjawyszłazwojnykrymskiejbardzoosłabiona;podrugie-przecho-
dziłaokreswewnętrznejtransformacji;potrzecie-obawiałasięruchównarodowo-
wyzwoleńczychnakontynencie.StądSanktPetersburgstarałsięzapobiegaćnapię-
ciomwstosunkachmiędzyRosjąapozostałymimocarstwamieuropejskimi,co
wdużymstopniurzutowałorównieżnawschodnikierunekjegopolityki.Jednak,
mimopragnieniaunikaniazadrażnieńnakierunkuwschodnim,główniezWielką
Brytanią,postępowanieAleksandraIIzezwolennikamiekspansjonizmuwewła-
snymkrajucechowaładwuznacznośćisłabość,charakteryzującawieleinnychjego
działań.Wtymprzypadkudodatkowatrudnośćwynikałazfaktu,żedążeniedo
nowychzdobyczyterytorialnychbyłopowszechne,zwłaszczawśródoddziałówwoj-
skowychstacjonującychnaobszarachDkolonialnychD.Nastrojetebyłyskutecznie
wspieraneprzezziemiaństwoikupiectworosyjskiezamieszkującestrefyprzygra-
niczneorazprzezprzedsiębiorcówiwielkiedomyhandloweMoskwyiinnychwięk-
szychmiastrosyjskich.Niebezznaczeniabyłorównieżto,żetendencjeekspansjo-
nistyczneznajdowałypoparciewkołachoficjalnych,główniewewpływowym
WydzialeAzjatyckimministerstwasprawzagranicznych.
16
