Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstępdopierwszegowydaniaamerykańskiego
XXIV
Podobneprocedurydotycząocenyskutkówrozwiązańpolitycznych.
Przypuśćmy,żejakaśteoriautrzymuje,iżdziękiwprowadzeniuwżycie
danegorozwiązaniakryzysszybciejsięskończy.Mimożerządpostanowił
zastosowaćsiędotejteorii,sytuacjasięniepoprawiła.Zarównokryty-
cy,jakizwolennicytejteoriibędąinterpretowaćtenstanrzeczynaswój
sposób.Krytycypowiedzą,żebrakpoprawydowodziniepoprawności
teorii.Zkoleijejobrońcypowiedzą,żerządpopełniłbłąd,gdyżniezbyt
zdecydowaniewprowadzałdziałaniazalecaneprzeztęteorię.Terazrząd
powiniendziałaćbardziejenergicznie.Problemjednaktkwiwtym,żena
podstawiebadańempirycznychniemożemystwierdzić,ktomarację6.Jakiej
empirycznejweryfikacjimielibyśmydokonać,żebyrozstrzygnąćtenspór?
Jakrządpowinienterazpostąpić?Żebytoorzec,musimyzweryfikować
przesłanki,naktórychopierająsięsprzeczneteorie,orazprześledzićrozu-
mowaniaopartenatychprzesłankach.
Takierozważaniametodologicznestanowiąfundamenttejksiążki.Jej
celemjestopisamerykańskiegokryzysuw1929rokuipokazaniejego
przyczyn.Niezamierzamjednakprzedstawiaćtuwyczerpującohistorii
gospodarczejtamtegookresu.Wzwiązkuztymniemapotrzebyzbiera-
niaibadaniawszystkichdanychstatystycznychdotyczącychgospodarki.
Skupiamsiętylkonaprocesach,któreprzyczyniłysiędowybuchukryzy-
su,apotempogarszaniasięsytuacjigospodarczej.Mamnadzieję,żeana-
lizataokażesiępomocnadlaprzyszłychpokoleńhistorykówgospodar-
ki,zainteresowanychgruntownąanaliząlatdwudziestychitrzydziestych
XXwieku.
Badanianadcyklamikoniunkturalnyminiepowinnypolegaćnaana-
liziewszystkichzdarzeńgospodarczychzdanegookresu.KrajoweBiuro
BadańEkonomicznychmacoprawdawpogardzieanalizęapriori,lecz
przyjmujenieuzasadnioneiapriorycznezałożenie,żecyklgospodarczy
należytraktowaćjakoodzwierciedleniecałościdziałańgospodarczych
wdanymczasie.Badaonowszystkiedanestatystycznedotycząceokreślo-
negoczasu,doktórychjestwstaniedotrzeć.Badająccyklekoniunktural-
ne,NBERnaprawdęzajmujesięhistoriąstatystycznądanegookresu.Jeśli
jednakzastosujemymetodologięMisesaiAustriaków,anieinstytucjo-
nalistów,tonaszebadaniabędąprzebiegaćzupełnieinaczej.Wedługtej
szkołynależynajpierwrozpoznaćprzyczynycykluprzezustalenieciągów
przyczynowo-skutkowych,anierozpoczynaćodanalizyświatagospodar-
kiwcałejjegozłożoności.
Przyjrzyjmysięterazamerykańskiejgospodarcelatdwudziestych
XXwieku,naktórąoddziaływałydwiezupełnieróżnesiły,pozostające
6Gdybyzkoleigospodarkawyszłazkryzysu,tozwolennicytejteoriitwierdzi-
liby,żestałosiętakwłaśniedziękiniej,azkoleijejkrytycyutrzymywaliby,żeko-
niunkturapowróciłamimozgubnychrozwiązańwprowadzanychwżycieprzezrząd.
Gdybyrządtegoniezrobił,koniunkturawróciłabyszybciejigospodarkabymniej
ucierpiała.Jakmożemystwierdzić,ktomarację?
