Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
barbarzyństwaażdoobecnegorozkwitucywilizacji;dziśjuż
rozumiemyprzyczynywszystkichważniejszychwydarzeńprzeszłości.
Mitologiaopowiadanamdziecinnepróbyludówpierwotnychwcelu
rozwiązaniazagadkiświataiżycia,tudzieżzjednaniasobie
iwyzyskaniażywiołówprzyrodyzapomocąobrzędówiofiar.
Etnografiaujęławsystempochodzenieipokrewieństwonarodów,
wczymwielkieusługiokazałajejarcheologiaijęzykoznawstwo
porównawcze.Toostatnie,badającprzemianywyrazówiich
znaczenia,orazśrodkiobjawianiamyśliwogóle,rzuciłozarazem
wieleświatłanapoczątkirozumuirozwójpojęćludzkich.Socjologia,
statystykaiekonomiapolityczna,stosującdozjawiskzbiorowegożycia
ludzkiegometodęprzyrodniczą,wykazały,żespołeczeństwa
sąorganizmami,któresięrodzą,wzrastają,dojrzewają,starzejąsię
izamierają,orazżeprawa,rządzącetymiorganizmami,wypływają
zogólnegoprawodawstwanatury.Tymsposobemumiejętności
teustaliły,nagrunciefaktówpozytywnych,najtrzeźwiejszezasady
dobrobytuiszczęścianarodów.Najmłodszawreszcieznauk,
psychologiadoświadczalna,traktowanarównieżjakojedenzodłamów
przyrodoznawstwa,wyświetlatajnikiduchaludzkiegoiprawajego
rozwoju.Potrzebażmówićoznakomitymrozkwicienauk
matematycznych,otryumfachmedycyny,oświetnychzastosowaniach
naukowychwpraktyceżycia,otysiącachgenialnychodkryć
iwynalazków?Rozum,uzbrojonyorężemwiedzy,czyniwyłom
powyłomiewtwierdzachtajemnicświata,czegoowocemjestten
corazjaśniejszyitrzeźwiejszypoglądnarzeczy,będącyudziałem
ichlubąoświeconychumysłów.Naukadostarczaodpowiedzi
krytycznychnawszystkienajżywotniejszezagadnieniażycia,asamo
tożyciepodwpływemnaukiuszlachetniasięicorazwiększejnabiera
wartości.Imwięcejludzkośćgromadzimateriałunaukowego,
imgłębiejrozmyśla,tympewniejszymstajesięjejpoznanie
rzeczywistości,tymbogatsząskarbnicaprawdy.Takąjestzwykle
mowaoptymistówientuzjastówwiedzy,pozostającychnatymetapie
umysłowegorozwoju,któryprzezfilozofówzwanybywaniekiedy
rationalismusvulgaris.
Wielunatomiastrzeczywistychpracownikównaukiznacznie
skromniejszemapojęcieowiedzy.Nieodmawiającjejzgoławszelkiej
wartościrealnej,wyznającipracownicy,żewiedzajestczymś
niezmierniemałym,słabymiwzględnymwobecogromutajemnic
izagadekbytu.Przypominająoniprzedewszystkimtęprawdę
elementarną,atakczęstozapominaną,żeziemia,naktórejżyćnam
