Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NastykupoliteizmuichrześcijaństwazapierwszychGryftów
EkspansjaduńskawgłąbPomorzawymuszającanaPomorzuZa-
chodnimskupieniesięnasprawachmilitarno-gospodarczych,sojusz
zsaskimiksiążętami,utrataSzczecinaczyzbliżeniezPiastamiwiel-
kopolskimi,przypadająjużnaokresokrzepnięciaproblemównatury
religijnej.Wrazzzaprowadzeniemchrześcijaństwawśródnajbardziej
wpływowychwarstwspołecznych,wsferzedoktrynalnej,jakioby-
czajowej,pojawiaćsięzaczęłysymptomysynkretyzmu65.Byłoto
wynikiemoswojeniasięznowąreligią,jakiwminimalnymstopniu
zachowaniatradycji,którejszerszemasyludowewyzbyćsięniechciały
pomimonacisków.SaxoGramatykkrytykowałbrakpostępówchrystia-
nizacyjnychnaPomorzu(poobustronachOdry)pustoszonymwlatach
70.XIIwiekuprzezwojskaduńskie.WkroniceDaniimowajestodwu-
letnimzawieszeniubroniwtymczasieiniestawianiuwarunków,nby
przyjętowiaręchrześcijańską,którąwiększośćich[Słowian]możnych
wyznawała,leczzktórąpospólstwoniechciałomiećnicdoczynienia,
bowiempomimożebylichrześcijanamiznazwy,żylionijakpoganie
iplamilichrześcijaństwoswymiczynami”66.
Negatywnaocenaewangelizacjiwskazujezarazemnapozorystwa-
rzaneprzezpomorskichmożnych.Tychsamych,którzywcześniejprze-
konywalizbiorowośćspołecznądouznanianowejreligiiiktórychgłos
byłdecydującynarównizwładcą.Przeważałyjużwtedydeterminanty
motywująceporzuceniewiaryprzodków,takiejakuzależnieniepoli-
tyczneczysiłapaństwościennych,oddawnachrześcijańskich.Jednakże
zbytświeżapamięćodawnychkultachnaobszarachSłowiańszczyzny
nadbałtyckiej,gdzieświątyniewielotwarzowychbóstworazmiejsca
pogańskiegosacrumistniałydo1168r.,wymogłyukształtowanieno-
wejtradycjiduchowej,przybierającejczęstokroćformęsynkretyzmu
religijnego.
tumskunde,t.3(1838),s.5.Oboktegoklasztoruwymieniasiętakżeufundowany
wtymsamymrokuBelbuk,któregonazwazdradzadomniemanykultBiałoboga,
przeciwstawianegoCzernobogowi,okulciektóregowśródObodrzycówwspominał
Helmold.Zob.HelmoldaKronikaSłowian,przeł.J.Matuszewski,red.A.Mazur,
posłowieJ.Strzelczyk,Warszawa1974,s.245.
65
Ojegożywotności:G.Labuda,ChrystianizacjaPomorza…,s.59.Tamżespostrze-
żeniaopogańskimwpływienazaszczepianiechrześcijaństwanaPomorzu,s.56.
66
SaxoGrammaticus,GestaDanorumkronikaDanii,wgoprac.Fr.WinkelaHorna,
przeł.J.Wołucki,Sandomierz2014,ks.XIV
,s.413.
33
