Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RafałFoltyn
nych,uwydatnianiawnichtychżesiłistworzeniaobiektówmodłówręką
człowieka,azatempierwocinsztukisakralnej.TacytwswojejGermanii
zroku98wspominałoformiereligijnegokultuitowarzyszącejmuczci
oddawanejdlaniebiańskichwyobrażeńubarbarzyńskichludówEuropy.
Takpiszeonichwowymczasie:„(…)Nieuważajązarzeczgodnąwiel-
kościniebianzamykaćbogówwobrębieścianlubupodabniaćichdoja-
kiegośwygląduludzkiejtwarzy”
1
.MożnatoodnieśćtakżedoPrasłowian,
októrychautorczęstokroćwzmiankuje.
Wywodzącysięzuwielbieniadlaprzyrodykultprzybrałzczasem
formęzinstytucjonalizowaną.Sacrumbędziemywięcnazywaćprzestrzeń
kultowązarównozamkniętą,jakiotwartą,spełniającąrolęreligijno-
-duchowąwwyznaczonym,odosobnionymmiejscu.Skoroczcidoznawa-
łyistotyniebiańskie,bymogłypomagaćswoimwyznawcom,musząmieć
gdziezamieszkiwaćnaziemi.Domamisiłsprawczychwświecieludzi
stałysięświątynieoszerszymzasięguterytorialnym,bądźteżmiejscapo-
święconebóstwomlokalnym.Wyobrażenianiebaskłaniającedorysowa-
niamajestatycznychobrazówmusiałybyćwpewiensposóbprzerobione
naziemskiwygląd,nawiązującdowarunkówgodnychbogom.
Przejściebogówzotwartychsiedzib(ogrodzonychkręgówkulto-
wych)dosanktuariównajbardziejuwidoczniłosięnaPomorzuiPoła-
biu,zracjinajwcześniejszegozetknięciasięplemieniaObodrzyców
zpaństwemKarolaWielkiego.Władcaten,uprzedniopodbiwszypo-
gańskichSasów,miałdoczynieniazeSłowianami,jednakwiarychrze-
ścijańskiejimnienarzucił(wodróżnieniuodplemiongermańskich).
PowstałatylkoliniasaksońskaoddzielającaSłowianodimperiumfran-
kijskiego(ok.810r.).Jednakżezasprawąkontaktówzwielkimpań-
stwemchrześcijańskimnajpierwnaPołabiu,potemnaPomorzuzaczy-
nająpowstawaćnajokazalszeświątyniesłowiańskichbogów.
NaPomorzuWschodnimnieodnajdujemyśladówświątyń,tylko
świętegaje,któreprzetrwałyniemaldoepokinowożytnej.
KultgajówmusiałodznaczaćsięszczególnąmocąjakEuropadługa
iszeroka.NaziemiachzamieszkałychprzezPrusówkultistniejącychwe
wczesnymśredniowieczumiejsczwanychsilvasacraprzetrwałchry-
stianizacjęotoczonytajemnicą.Onietykalnościtychmiejscnietrzeba
roztrząsać
2
.
1111111
1
A.Gardawski,J.Gąssowski,Polskastarożytnaiśredniowieczna,Warszawa1961,
s.98.
2
L.J.Łuka,WierzeniapogańskienaPomorzuWschodnimwstarożytnościiwe
wczesnymśredniowieczu,Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk1973,s.39.
42