Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SztukaprzedchrześcijańskiegoPomorzaiPołabia...
NaPomorzuZachodnimświętegajewspółistniałyobokpierwszych
świątyń,zczasemjednakkulttychmiejsc,którymnadajesięnazwę
sanktuariównatury
3
jakbyzelżał,zatowwiekachpóźniejszychcoraz
częściejzwracałuwagębadaczywinnychregionach.
KronikarskieopisySłowiańszczyznyZachodniejiPółnocnejdają
namświadectwopojawieniasięosobnychbudynkówkultowychwobej-
ściuświętym.OdVIIIiIXw.podejmowanepróbyzamykaniasa-
crumwswoistejarchitekturzedrewnianej
4
.Niecopóźniejwźródłach
pojawiająsiętakienazwy,jakBałtyk(wcześniejMareBarbarum),Po-
morzeczyKaszubia.
Pierwszasłowiańskaświątyniadatowanajestjużnaprzełomwieków
VIIiVIII.Byłatokamiennabudowlanarzucieprostokątapoddzisiej-
szymNeustrelitz(prowincjaMeklemburgia-PomorzePrzednie),gdzie
samomiejscesacrumwydzielononacypluwysuniętymwjezioroprzy
grodzie.Świątyniaoskromnejkonstrukcjiiwyglądziecharakteryzowała
sięsporadycznymizdobieniami.Pomimomniejszegozasięguoddziały-
waniatotutajnajwcześniejużytozadaszeniaobrębudlaświętościipo-
jawiłosięwłaściwewyobrażeniezwiązanezesztukąświątynnąwpraw-
dziwymtegosłowaznaczeniu.Wkontekścieświątynnymzastanawiają-
cyjestteżtermin„naczyniatypówFeldbergiFresendorf”,wprowadzo-
nyprzezarcheologięw1922r.dlawczesnośredniowiecznejceramiki
słowiańskiejwystępującejwrejonieBałtyku
5
.
Zmianykultowedokonująsiępodwpływemczęstszychkontaktów
zobcymi,zarównohandlowych,jakiwojennych.Corazliczniejpowsta-
siedzibysłowiańskichbogównaziemi,będącełącznikiemświata
ludziiduchów.Wzorykościołówchrześcijańskich,częstopadających
łupemSłowiannadbałtyckich,mogłymiećpewienwpływnarozwój
pogańskiegobudownictwasakralnego,leczto,coobecniewiemyomiej-
scachkultuwinnychczęściachSłowiańszczyzny,wpełniwskazuje
namożliwośćwłasnej,niezależnejdrogirozwoju
6
.Napewnoobcareli-
giadałanowyimpulsdlareligiisłowiańskiej(uwidaczniającysiębar-
dziejwdążeniudoupaństwowieniaimonumentalizacjipogańskiego
1111111
3
A.Kowalik,KosmologiadawnychSłowian.Prolegomenadoteoriipolitycznej
dawnychSłowian,Kraków2004,s.30.
4
A.Gieysztor,MitologiaSłowian,Warszawa1982,s.180.
5
T.Brorsson,B.Stanisławski,CeramikatypuFeldbergiFresendorfwSkanii,natle
produkcjigarncarskiejwczesnośredniowiecznegoWolina.W:MateriałyZachod-
niopomorskie,podred.W.Filipowiaka,t.XLV
,Szczecin1999,s.285.
6
L.Leciejewicz,MiastaSłowianPółnocnopołabskich,Wrocław-Warszawa-Kraków
1968,s.125.
43